Lavdia dhe Orari i Trenave

Mes qindra Mjeshtrash, Ustallarësh, Bosësh, më ka ndodhur të njoh njërin që kishte një vegim tejet vetjak mbi lavdinë, ndonëse nuk donte t’ia dinte ç’domethënë shkrimtar, kritik, apo çmime letrare. Vëllimi i mbramë që pat lexuar nuk qe firmosur nga askush dhe mbante titullin çarmatosës Orari i Trenave për vitin 1969. Njëheresh me rënien e Perdes së Hekurt, disa shtëpi botuese dolën nga perdet prej kartoni dhe nuk dinin si të shpëtonin nga librat e dështuar. Në vend që t’i tretnin mijëra librat e paftuar, t’i kthenin në letër, ose edhe në drurë, - në mos për libra, të paktën për qivure, - ato u turrën të bënin shkrumb e hi, ose të mbushnin hapësirat e lira me libra, për fuqitë e çuditshme të të cilëve nuk dinin asgjë. Rreth 1001 kopje të Orarit të Trenave për vitin 1969 kishin sosur në dhomëzën e punës së Mjeshtrit. Para se t’u vinte flakën, ose t’i përdorte për gjëra më të rëndomta, Mjeshtri u pat bërë një fotografi. Se Mjeshtri ishte fotograf. Një fotograf mëse i panjohur, degdisur në muzeumin e një qyteze ku edhe kur derdhet gjak, mund të betohesh se ka rrjedhur djersë, ose përç. Mirpo bash në atë qytezë Mjeshtrit iu fal një vegim. Pat shfletuar Orarin e Trenave, shumë herë me radhë, duke ndjekur symbyllur drejtimin e shinave, renditjen e zhurmave të qëmotit, fshatrat, rrëpirat, urat apo qytetet ku qe ndalur me nga një dashnore, ose me bashkëvuajtësit e pijes, dhe dikush, ose diçka i pat pëshpëritur ta shesë. Dhe qe ngurosur Mjeshtri në vend, me orarin ndër shuplaka, tek vërente me sa mëni, mllef, babëzi e heshtje të pazbërthyeshme blinte njerëzia një vëllim të atillë.
Mbërrita rastësisht në dhomëzën e krijimtarisë së Mjeshtrit. Një mik i mërguar larg, - njëri nga ata që besojnë se Perëndia është lindur në Ballkan, - më qe lutur t’i gjeja fotografinë e një perëndeshe të lashtë. Nuk mund t’ia prishja qejfin. Falë një ujdie të numerologjisë me durimin prej të papuni, u enda nëpër biblioteka, arkiva, shtëpi të rrënuara, ose vila bukinistësh, në mansarda e bodrume ku koha është shndërruar kaherë në pluhur nga ai që ka mbuluar tashmë edhe varrin tënd (ose librat), - duke ndjekur si qen kufiri udhëzimet e mikut, - dhe zbulova se u gjendkej vetëm një fotografi e Perëndeshës, domethënë e shtatores së saj. Shatorja nuk dihej ku prehet, ose dihej e s’mund të thuhej. Fotografia më priste pikërisht në muzeun ku punonte Mjeshtri. E patën groposur për së gjalli aty qysh në vitet '60. Ishte i skamur sa më s’ka, nuk kishte as grua, as fëmijë, as ndonjë kafshëzë ngushëlluese, por jetonte mes një qetësie të jashtëzakonshme. Ndihej i lavdishëm në atë paqe. E do t’i kish dhënë të gjithë negativët e jetës së vet, ose do të qe mbrehur të hartonte një orar trenash, të çdo viti qoftë, vetëm që ajo lavdi të mos bëhej pluhur e hi. Ndoshta qe ajo lavdi, për të cilën i patën folur me zjarr e stërkala disa nga blerësit e Orarit të Trenave për vitin 1969. Pat qenë njëfarë mjekimi e shërimi bashkë.