[Lënda letrare si dëshmi
shkencore. Thonjëzat e lëndës letrare i vendos historia; thonjëzat e lëndës
historike – arti i të shkruarit. Përmes stilit, nga arti, drejt së vërtetës
historike e shpirtërore. Mërgimi nuk
është sëmundje, por as nuk shërohet ndonjëherë. Pragjet e një Kinemaje.
Muri mbart njollën (e gjakut, e bojës?) apo njolla murin? Kthime, ose „Udhët e pagjetshme të Dhurimeve”. „Disa nuk ngjallen më, të tjerë nuk vdesin më”.
Vëlla e motër të një huajsimi. Një libër i lexuar pjesërisht, por vetëm i imi.]
Nëse ndodh të jesh i
mërguar, do të vijë mbi ty një çast i ngrirjes së gjuhës dhe një ndjesi
therëse e asgjësë[1]. Do të kesh përshtypjen se gjithçka që mund të
thuhet për mërgimin, tashmë është thënë, shkruar, filmuar, pikturuar, luajtur
në skenë, vazhdimisht nga të tjerët, por gjithnjë mbi lëkurën tënde. Në fakt,
nuk ke ndonjë shkak bindës të thuash a të shtosh diçka, por ca më pak të
heshtësh. Besoj se kësisoj mbyllet mërgimi i individit dhe ze fill ai i emrit.
E kupton se, në të vërtetë, me ikë, do të thotë me vdekë
nga pak, ndërsa të kthehesh (tani), do të thotë me vdekë pak më
shumë. Dikur kam arritur në përfundimin se ”Mërgimi nuk është sëmundje,
por as për t’u shëruar nuk shërohet ndonjëherë”, madje as pas vdekjes,
dhe kjo sepse nga mërgimi[2] kanë dalë disa libra, disa dëshmi,
disa kujtime të posaçme, ndërkohë që, në vetvete, për ty, mërgimi paskësh qënë,
qysh nga çasti i parë, ajo urë, madje vetë mënyra e të ecurit, që lidh botën e
dikundshme me botën e përtejme, por edhe anasjelltas. E këqyrur prej
një këndi jo fort të lakmuar nga metaforat, sëmundja në fjalë do të regëtinte
midis më të fismes ndër skizofreni dhe autizmit më pjellor. Por, njëherazi,
mërgimi mbetet një ngjarje shpesh më vetjake edhe se vdekja (nuk
kam parasysh vetëm vdekjet e përbashkëta), por sidomos një ngjallje për
së gjalli.