Codex Venetianus

Teta Petra e dinte që nuk do të fundoseshin në det e as nuk do të hynin verbtazi, me turirin e avionit, në ndonjë pallat të hershëm. Nuk kishte shkollë, por nuk bënte pjesë as në hordhinë e atyre pleqve që krekosen se kanë shkollën e jetës. Nga jeta tejet e varfër, prej nëpunësi të papunë e të përkushtuar familjes, i pat mbetur vetëm nuhatja e saktë ndaj vdekjes, ndoshta ngaqë nuk i trembej vdekjes dhe, njëherazi, nuk e dëshironte si për t’u hakmerrur ndaj jetës së varfër. Romy, dhëndërri i ardhshëm, ia shtrëngoi krahun dhe qeshi me gurgullimë:
- Nuk do bjemë, nënoke. Kam ardhur njëzetedy herë këtu dhe kjo dëshmon se nuk do vdesim.
Ishte djalë i bëshëm, shtatlartë, me një plënc që i zmadhohej vetëm kur flinte. Drejtonte prej katër vjetësh një grup të fshehtë policësh, që ndiqnin si nga e padukshmja çdo keqbërës, ose rrjet të pamëshirshmish që shisnin vajza të njoma, ose drogë. E ndonëse Romy qe betuar se po vinte në Venecja vetëm që t’ia kërkonte dorën Mery-t, së bijës, ashtu si e lypnin zakonet e hershme kalorsiake, Teta Petra dyshonte. Se njerëzit që e çojnë shumicën e jetës nën emra e ngjarje ‘të mbuluara’, për të mos thënë të rreme, si puna e aktorëve në teatër, ose edhe në filma, një ditë nuk kanë si kthehen në jetën e dikurshme. Ose nuk kanë më ku. Krejt si një aktor që mbetet i ngujuar brenda një pjese teatrore, ose një filmi. Sikur t’ia nuhaste dyshimet, Romy përsëriste me vend e pa vend se asgjë nuk ishte e rastit në këtë botë, veçanërisht në botën latine. Emri i tij, për shembull, lidhej rrënjësisht me Romën e lashtë, dhe jo gjithkush mund të mbante një emër të tillë. Ai nuk vinte qorrazi këtu, por hollësitë ishin të tepërta për të paftuarit, e madje ishin të rrezikshme. Nejse, tha Teta Petra me vete kur zbritën. Si ta ketë punën. Në e pastë punën siç ka emrin, mbarë i vaftë. Atij dhe sime bije. Po mua ç’iu tek të më merrnin prapa, si me qenë ndonjë qen-roje?!
Edhe Romy, edhe Mery kishin roje. Romy kishte roje një thinjosh me mustaqet gjer në mjekër, i shkathët e dinak sa ndonjë hije librash, kurse Mery kishte roje Romy-n.
- Shiko, mami, atë zogun, si ia ka hipur atij luanit, - e trembi Mery.
Vërtet: një zog i gjallë, pulëbardhë, ose sgalem, fërgëllonte mbi shpinën e një luani prej ari që vigjëlonte mbi një shesh të bardhë e të pafundëm, ku, veç së bardhës, të verbonin blicet e aq fotografëve. Teta Petra pandehu se Urdhëri i Fshehtë i Fotografëve qe mbledhur në Venecja për të hartuar planet e së ardhmes dhe Romy, me siguri, hiqej sikur ndodhej aty për ca ditënetë mjalti, mirpo, në fakt, synonte të përzjehej në radhët e tyre. Se edhe Romy mbante varur në qafë një si makinë mishi, të zezë, mbushur me kopsa e kopacë e zara prej qelqi, dhe më shpesh shkrepte makinën, se sa merrte frymë.
- Kryevepra, kryevepra, - ofshante. Sa herë vij, gjej një tjetër Venecje. Arti i këtyre nuk ka anë e fund.
- Po, pra, zogthi im, - kërcente Mery e mahnitur, ca nga vargjet që rridhnin prej gojës së tij, ca nga ëndrra që po i përmbushej siç nuk kish guxuar të ëndërronte.
Teta Petra rrinte si mumje pranë një kolone mermeri dhe tundte kokën. Mery qe shkurtabiqe dhe e ngjeshur, me gjinj të bymyer, dhe kur binte nata, dukej si ndonjë gungse e trefishtë. Kurse Romy ishte aq i gjatë dhe i vëllimshëm, sa Tanti Petra, shumicën e kohës, nuk i shquante dot veçse vrimat e hundës rrumbullake e të shëndoshë, njëlloj sikur shihte zgafellat e një kafke, ose të një maske prej mishi.
Vajtën të hanin drekë në një restorant të famshëm, ku Romy-n e njihte dhe e vlerësonte vetë pronari.
- Këtu jam i sigurtë që nuk më helmon njeri, - qeshte Romy. Jo se unë kam aq vlerë sa të më helmojë njeri, po pse të rrezikoj kot?! Kam një jetë të lumtur përpara. Apo jo, zoçka ime?
Mery ia puthte palat e qafës e përlotur.
Hëngrën mes barcaletash dhe qyfyresh dhe pinë verë të kuqe që kushtonte më shumë se gjaku. Më duket se verë e vjetër është ajo që nuk shitet, mendonte Teta Petra. Dhe përtypte copëza nga ato gjellë që kishin emra ilaçesh, por më shpesh sëmundjesh.
Kur u gjendën sërish në sheshin me xixa, teta Petrës iu mor fryma, iu morën edhe mendtë. Romy dhe Mery nuk e prishën gjakun, as verën, se qe mëse e kuptueshme. Si të mos i merrej fryma e mendtë një plake që gjithë jetën e pat kaluar pranë tenxhereve, shtytkave, radhave të pafundme, thashethemeve të fqinjëve, vrazhdësisë së të shoqit e të gjithë atyre që nuk i jepnin pikë rëndësie kryesisht ngaqë ishte shkurtabiqe dhe e qethur si burrë?! Por Teta Petra e dinte që nuk i kish ardhur shpirti në fyt nga e kaluara e as nga hidhërimi i së tashmes. Thjesht nuk i mbante dot sytë hapur. Aq shumë shtatore, lule të gurta, ngjyra, shkëlqime ujrash, krisma të buta fotografish e vezullime qenë dyndur mbi të, sa nuk qëndronte dot më.
- Kjo na duhej tani, - tha Romy nëpër dhëmbë. Ta çojmë në hotel, më mirë.
- Apo të thërresim ndonjë doktor?
Mos e prish gjakun, e qetësoi Romy Mery-n, nuk vdes nënokja këtu, është kockë e fortë. Këtu nuk vdes kushdo. Megjithëse e çmojmë dhe e duam, s’mund të themi tani se nënokja është ndonjë kompozitore, a piktore, a poete e pavdekshme, që mund të vdesë këtu.
E morën për krahu dhe e kaluan në mbi njëzet tunele prej guri e druri, duke pritur radhat e gjata, që shtjelleshin si bolla nëpër restorante, kafenera, dyqane me vepra arti, kopje, ushqime, shishka, cifla shumëngjyrëshe qelqi e metalesh, mbi e nën puthje, lëpirje, vështrime të përdëllyera çiftesh. E mbanin pakashumë si dy ëngjëj që janë të detyruar të mos e flakin udhëve, se e kanë në listë, dhe përgjigjen për jetën e saj si për ndonjë votues.
Mirpo në mesin e një ure që u quajtkësh e Psherëtimave, Teta Petra e mblodhi veten. Koka e ngjyra rrëshqisnin nën urë nga të gjitha anët, gondola të zeza e varkëtarë me kapela vishnjë, trumba xixëllonjash si prej argjendi e diamante u endeshin mbi krye, njerëz që mbështeteshin mbi parmakë dhe buzëqeshnin – të gjithë vepronin sikur do të vdiskëshin një orë më vonë.
Se mos mbytemi, u tremb Teta Petra. Se pat dëgjuar aq herë në lajme për gufmimin e ujrave dhe kalbjen e ngadaltë, por të pashmangshme, të themeleve.
- Nuk mbytemi, zonjë, mos ki merak, - e qetësoi Romy. Romy që ndofta ia lexonte mendimet, se gjithçka mund të pritej nga një misionar i fshehtë i shtetit.
- Jo, falemnderit, këtu ndjehem shumë mirë, - tha Teta Petra. Mund të më lini këtu. E di, e di, por mos u shqetësoni. Nuk hidhem nga ura. Ju shkoni e zbavituni, se keni moshën. Unë ju pres këtu.
- Mirë, zogëza ime, - i tha Mery. Falemnderit për mirëkuptimin.
Dhe ikën të përqafuar siç nuk ndodhte shpesh: Mery rreth belit si rrotë mulliri të Romy-t; Romy – me shuplakën e bymyer mbi njërin nga gjinjtë e Zoçkës së vet.
Teta Petra jetoi tri ditënetë mbi ura, se nisi t’i ndërronte urat çdo vakt. Çapitej nga njëri skaj në tjetrin më nge, përkulej mbi trarët prej guri që mbanin urën, lexonte shënimet, apo gdhendjet e shumta, lexonte afishet dhe reklamat, pastaj ulej në një cep dhe diçka shkruante në një fletore që ia patën bërë dhuratë ‘fëmijët’. Askush nuk e vinte re, se vërtet s’kishe ku të hidhje mollën, ose zemrën e coptuar, por në shpërfilljen e të ardhurve kishte gjithmonë një qosh të lirë, për gjithkënd.
Teta Petra u mësua shpejt edhe me bezdinë e xixëllonjave qe zukatnin si shkarpat në vatrën e komshiut. Uria e braktisi, kurse netëve shëtiste e vetme nga ura në urë dhe kthehej kur klithmat e Mery-t dhe grahmat prej bualli që therej të Romy-t ishin bërë gërrhitje. Mëngjesin e ditës kur Romy do t’ia kërkonte dorën Mery-t, siç patën rënë në ujdi, u dha një këshillë.
- Nuk do vdisni një orë më vonë, - tha.
Aq.
Ata qeshën, e ledhatuan, i dhanë një si fustan të lashtë, njëfarë qilimi me vrimë, ku duhej futur koka, pastaj duhej të lidhje një ushkur që mbante era përç. Se ndryshe kërkimi i dorës nuk kishte as shijë, as kuptim.
Ngjarja e shumëpritur ndodhi në mesnatë, në kryet e një ure prej mermeri. Ishte ngrohtë. Erërat e rënda të kanaleve qenë gëlltitur nga parfumet dhe nga aromat e mishit të dashuruar, që nuk digjej e nuk djersinte për këtë botë.
Romy mori gjatësinë e Mery-t, domethënë i ra në gjunjë, i puthi doçkën dhe i zgjati një kutiçkë të kuqe. Brenda kutiçkës vezullonte një unazë me diamante. Teta Petra u përlot, por unaza, ose xixëllonja, mund të kishin qenë më të mëdha, po të dije se sa i kamur ishte Romy. Nejse. Mery dhe Teta Petra u ngashëryen, teksa Romy lexonte, me syze ca vargje në latinisht, të shkruar, ose të qëndisur mbi një leckarkë.
Kushedi sa të panjohur mbushën urën dhe rrethinat me duartrokitje e urime në disa gjuhë. Kushedi sa makina mishi thithën brenda tyre pamje nga ata çaste të lumtur, pa llogaritur pamjet që mori Romy, Mery, dhe ato që u detyrua të bënte Teta Petra. Disa herë Romy, Mery, ose të dy bashkë i qëndruan pranë dhe ia ndreqën tytën e makinës së mishit, që mos harxhonte bateritë me pamje nga urat a ngrehinat, se ato i blije me kile në çdo kioskë. Më vonë, shtruar si familje e vogël, por mbretërore, në restorantin ku s’të helmonte kush, teksa Romy po lehtësohej për të tretën herë në banjë, Mery e puthi në faqe dhe e veshi me pëshpërima. Ishin ditët më të lumtura të saj dhe e falenderonte me gjithë shpirt, se ajo u kish dhënë bekimin. Por kjo të mbetet midis nesh.
- Çfarë? - u habit Teta Petra.
Kjo, pra, që Mery po mbaronte së shkruari një roman. Do të jepte goditjen globale me atë libër, se ato të dyja e dinin ç’jetë kish pasur Mery, sidomos gjer në çastin e unazës, tek ura. Edhe Romy i kish mbaruar me sukses punët e tjera. Gjithçka qe zhvilluar si në libra, në fakt: si në një kryevepër.
- U sqarua edhe për çështjen e fotografëve, - pyeti Teta Petra.
- Patjetër, - iu gjegj Mery. Ishte qesharake. Ku ka sot rob Zoti që të mos ketë të paktën një aparat?!

- Aha, - tha Teta Petra, pa e zgjatur më, që të mos dukej qesharake, ose e trashë. Ju i dini më mirë punët tuaja.

Nuk u ndodhi asnjë fatkeqësi as gjatë kthimit. Teta Petra nuk priti dot më shumë se tre vjet dhe u bëri dhuratë fletoren që pat mbushur gjatë rrugëtimeve mbi urat e Venecjes. Ishte plot me emra njerëzish, por kishte edhe një seksion të veçantë me nofka. Romy dhe Mery s’para kishin ndërmend të mbeteshin me barrë, më mirë rrisje ndonjë qen, ose ndonjë piton (ca kohë Teta Petra pandehu se qe fjala për ndonjë filozof, a poet latin, që merrej nga shtëpia e fëmijës), se sa qen që të të hajë kokën. Por Teta Petra nuk hoqi dorë: ua dha fletoren. Ishte plot me emra dhe nofka njerëzish, mbledhur fillimisht në kujtesë, - që me shkrim të mund t’i rendiste sipas alfabetit, - nga ata qindra dryna të vegjël që gjendeshin nëpër urat e Venecjas. Emra e nofka të dashuruarish, gdhendur në dryna, kapur pas heshtash, ushtash, çengelësh etj, pak para hedhjes së çelësave në ujra. Emrat Romy & Mery qenë shënuar veçmas, në krye të listës, por edhe në fillim të gërmave M dhe R, që të shmangej çdo mësyshje e mundshme. Tani kishin emra e nofka edhe për fëmijë, edhe për kafshë, edhe për libra. Po të donin, Teta Petra mund të bënte edhe një llogari të përafërt se sa çelësa gjendeshin në ujra.

All rights reserved