Home


„Pas hulumtimeve doli në pah se nuk qe fjala për një vegim, po për një truall ku vrasësit as që e ndjenin se po vrasin, kurse ata që vriteshin s’kishin si t’ia merrnin për ters ndokujt.
Në thellësitë e pashprehshme, shumica dërrmuese e tyre patën besuar, ose shpresuar, se një kohë e mbrapshtë përthith e tret të gjitha vuajtjet, zhgënjimet dhe llahtarat e mundshme, duke lënë pas vetes vetëm paqe dhe jo rrallë lumturi. Miepo koha e mbrapshtë që iu ra të përballnin pat thithur njëherazi me vuajtjet etj edhe copëza paqeje, lumturie, ëndrrash fëminore, pra jetë, prandaj para e pas tyre hapej e babëzitur goja e vetë Hiçit. Po shtojmë se mungesa e një pikëze dashurie falas, jo më e madhe, por as më e vogël se një pikë loti, i shtynte ta ngatërronin Hiçin me vetë Zotin.
Të gjitha hollësitë e kësaj jete mbështeten mbi një libër të vërtetë”.
Nga Anketa që pason

Sh/krim I


Na e drodhi jeta në këtë vjeshtë të vonë
Shkoqitim fjalë e ngjyra si tespije
Ia ngrejmë çmimin egër kokës sonë
Që myket porsi bombë, kot, në hije


Na vanë ditët e përkora në asgjë
Mahnitemi mos vallë u lindëm sot
Ç’ish mrekulli në ëndrra u shpërbë
Ç’ish ëndërr u bë fjalë e fjala – lot


Dhe qan e qahet vjeshta përmbi ne
Dhe qeshim ne nën vjeshtë me vetveten
Për hiç u shit ai që bënte bé
Se lotët mund të vriten, por nuk treten


Na e drodhi vjeshta në këtë jetë të vonë
Më s’dimë ku jemi, ç’jemi apo s’jemi
Trutharët dhe memecët thonë e shthonë
Kujtesën, ëndrrat, mrekullitë ne i kemi!


Ç’vegim a copëz qiell në shpirt m’u thye
Ndër ngjyra e fytyra e fatthëna
Dhe mbeta – pyetje në ca udhë pa krye
Më falte njerka e më vriste Nëna…

II.


Të paharruarin Home Çkena e vranë buzë detit. Po vinte vjeshta dhe ditët ngjanin me ca gra të buta e të zjarrmitura, që mezi prisnin të mbilleshin. Asgjë s’shijonte më fort se një fërnet në vetmi. I shënjuari po pinte një dopjo. Ne dëgjuam vetëm krismën. Një e vetme. U përzje me tingujt e mprehtë e paqtues të kambanave dhe me vajtimin iiij të erës. Kambanat dhe kuja dukej sikur u grindën mesveti se cila të qante a të binte më fort për mërgimtarin dyzetedyvjeçar, që do të vdiste dy herë jetim: pa tokë dhe pa lënë pas vetes një trashëgimtar.
- Po kjo â… martina eme, Zot! - belbëzoi Home Çkena i çmeritur.
Në grimën kur plumbi i madh iu ngul në gjoks dhe i shqeu rebrat, - “Po martina eme â pa plumb, Zot!”, - u kujtua se nuk e pat ditur veten aq të vdekshëm.
Ishim të bindur që Home Çkena i njihte më mirë se shumë të tjerë trojet e Vdekjes dhe pandehnim se ishte mjaft i stërvitur. Mirpo pengjet që detyrohej të merrte me vete, apo që po i linte mes nesh, nuk e lanë.


Po i tretej mes venash një gllënjkë fërneti dhe mbase pat menduar fluturimthi se aty e jo majë shkrepave ku qe lindur pat ëndërruar të jepte shpirt.
Në fakt: aty po jepte.
Na dukej se s’kishte vend më të përshtatshëm për të vdekur se sa bregu i detit, në afrim të muzgut dhe vjeshtës, rrethuar me aq përjetësi, malle e ngjyra të domosdoshme.
Para se krisma të brofte mes përgjumjes sonë, Home Çkena rrinte në një tryezë buzë detit dhe ndihej i qetë. E vetmja gjë që e mundonte ishte se, qysh nga ndarja me Suzin, nuk kishte kujt t’i dërgonte të holla. Siduket e nuhati aromën prej ajazme e tym qirinjsh të vdekjes, sepse koka i qe përmbysur mbi gjoks dhe e kish marrë e qara. Pa zë. Lotët i binin mbi pantallonat e bymyera. I qe ngrehur, madje i qe rritur si rrallëherë. Menduam se pezullia e javëve të fundit, sidomos pas letrave të Suzit dhe pas ndarjes, - që ai e quante marroke, - nga e mrekullueshmja Martina, e kishin ndërkryer, aq sa fallusi i qe ngrehur si për të shkërdhyer vetë jetën prej mërgimtari, apo prej të linduri gabim, dhe s’kish si të na shkonte mendja se do të ishte për herë të fundit mashkull. Mirpo ai na i shkërmoqi këto metafora, duke na besuar me kërpudhëzat e mbrame të frymës se jo, nuk qe fjala tek malli, apo tek shkulmi i dëshirave të panginjura.
Jo! Djali i tij, biri që s’e pat ngjizur dot me asnjërën nga të dashurat e jetës, pat zbuluar brenda të atit atë përmasë nëne që na pat mbajtur për vite me radhë me gajret, dhe qe dyndur të lindej si kurrë ndonjëherë: nga fallusi.



III.


Djali nuk u lind as gjatë autopsisë. Ai ustai me doçka të kaltëryera që ia hapi Home Çkenës të përbrendshmet qe shajnitur dhe, pa lëshuar nga dora të famshmin Çelës të Kullës, - të cilin merhumi nuk e ndante nga qafa, - më fort kapitej të zhbironte shkakun e asaj ngrehjeje, se sa të shkulte plumbin sa një karrotë, që ish fundosur brenda Home Çkenës dhe s’jepte shenja të gjendej, ndonëse vetë i vrari, pak para se të mërgonte matanë, me atë zërin prej fëmije të mbarë, - që na pat ëmbëlsuar aq plagë e na pat shpëtuar aq herë nga marrëzitë, - me atë zërin e dashur që po i dilte shtati njëheresh me shpirtin, me përmasën prej nëne dhe me birin e palindur, na pat falur një gram qetësie, që dalldiste më fort se një gram heroine:
- Lëre, se do ta gjejmë, - pat belbëzuar, thua se ai plumb ishte vetë Guri Filozofik.
Ne menduam se plumbi pat qenë brenda Home Çkenës qysh në bark të lokes së tij dhe, në të vërtetë, nuk i pat hyrë dhunshëm nga jashtë, por i qe rritur nga brenda.
U ngutëm t’ia shkulnim Çelësin doktorit dhe ta varnim në qafën e më të rregjurit prej nesh. Ishte çelësi i halleve dhe mrekullive tona, e nuk mund t’ia falnim një të huaji. Ky mund të gjente Kullën e ndërtuar me aq stërmundime nga Home Çkena, ta pushtonte, të sajonte ca dokumente, t’i mbushte me vula e firma dhe ta merrte trashëgim përjetë. Por jo vetëm për këtë shkak bekuam më vonë çastin kur nuk e lamë Çelësin në qivur.
- Thuaji hutaqit ta mbyllë, - ngulmoi njëri prej nesh. Sikur po pret që Home Çkena t’ia rrasë nga bota tjetër.
Po bëheshin njëzetekatër orë qysh kur drithëronim mes një vajtimi me shtatë palë ligje dhe një të qeshure shkundulluese, si kollë shkrepash. E dinim se Home Çkena nuk bënte të pabëra as në të gjallë, jo më tani pas vdekjes.
- Mbylle, bablok, - tha njëri në shqip. Përndryshe do të t’i qep duart rreth kokës!
Doktori nuk dinte shqip. Nënqeshi si shkarazi dhe tha diçka për llojet e qivurëve. Ndoshta do të nevojitej një qivur me vrimë. Shpresonim, gjithsesi, që Home Çkenës t’i ulej. Mirpo e dinim si qe tretur për dhjetë vjet e gjysmë nga malli, si pat ëndërruar të jetonte të paktën një ditë të qashtër, larg zhurmës së vaporëve, trenave nëntokësorë, kujës e të vjellave të mejhanes, gromësimës së lavirave që punonin kryesisht me gojë, letrave frymëzënëse të Suzit. Prandaj le t’i rrinte ngrehur edhe në emër të ëndrrave tona dhe të fëmijëve tanë të palindur.


(...) Libri i plotë