Në ditë të tilla nuk e vrisje
veten jo ngaqë s’kishe armë e as ngaqë ngrehinat prej ku mund të hidheshe ishin
aq të larta, saqë më lehtë mësoje fluturimin, sesa bëheshe copë në tokë. Nuk e
vrisje veten, sepse harroje. Në e shumta dy orë. Sado i vendosur të ishe për
t’u hequr qafe, vogëlimat dyndeshin aq me shumicë e aq çmeritëse, saqë
vetëvrasja të dukej e lexuar, ose e hasur kalimthi në ndonjë film. Dhe pat qenë
vetëvrasje e mirëfilltë, jo nga ato të shtirurat që duan të trondisin ëngjëjt.
Pas e shumta dy orësh, ishe gati t’u shprehje mirënjohjen e thellë vogëlimave,
që të zgjasnin jetën, duke të fikur shpirtin, sikur ky të ishte dritë sysh apo
flakëzë qiriri.
Një vogëlimë zbavitëse ma vodhi
trush vetëvrasjen. Vite më parë pata kërkuar zyrtarisht një revolver, ndonëse e vetmja që më kërcënonte me vdekje
ishte vetja. Nuk ma dhanë „për arsye shikimi në dobësim e sipër”. I ngjakësha
një ish-mikut boksier të Drejtorit të Armëve dhe vetëm një cipëzë qepe më ndakej
nga vrasësit pa dashje. Edhe miku boksier,
për shkak të shikimit në dobësim e sipër, tek u mburrej ca miqve me goditjet e
befasishme që mund të bënte, desh i kish lënë të vdekur. Ndërsa unë, - Më falni për dyshimin me bazë të
pakundërshtueshme shkencore, tha Drejtori, - mund t’ia hidhja trutë në erë
ndonjë të pafajshmi gjer edhe kur e shkrepja armën kundër dikujt tjetër, ose
thjesht në ajër.
- Edhe po ia drejtova vetes, - pyeta. Ballit tim...?!
- Më vjen keq dhe mos ma merrni
për keq, zotni i nderuar, - u shpreh Drejtori. Por ju jeni nga ata që shihni
njerëz atje ku s’ka dhe nuk shihni atje ku ka. Pakashumë kështu mund të
shprehemi, duke mbajtur parasysh faktin që të gjitha krahasimet çalojnë.
- Nuk ngre peshë fakti që
revolveri im do të ketë plumba të verbër, siç i quan populli?! Synoj vetëm të
tremb, të step dikë, po u dha rasti, jo të vras.
- Më mirë pëdoreni shikimin e
dobët për gjëra të vlefshme, - më këshilloi ai.
- Po, po, duket sheshit, - ia
ktheva. Do vazhdoj të çapitem gjithnjë e më qorrazi nëpër rrugicat e jetës,
duke u lutur që, kur të bie, të bie në dashuri...
Para shikimit tim në fikje e sipër,
atij që më pat lënë hëpërhë pa armë, -
se Drejtoria premtoi ta shqyrtonte edhe një herë kërkesën time, - hapej tani
shpina e një mesoburri të veshur varfër. Mes gishtave tërë dhoga, lidhur nyje,
- prej varrmihësi, muratori a boksieri, - drithëronte një trëndafil si sy i
plasur struci. Trëndafilsi qëndronte
si në pritë majë një stoli brenda Stacionit të Trenit. Përtej tij shiheshin
disa udhëtarë, një grua e hijshme, veshur në të bardha, dhe disa lypësa. Nën
fotografi, mbushur me zemërza, lule, shuplaka të verdha që duartrokasin dhe
tollumbace shumëngjyrëshe, dikush pat shënuar „Po ndodh tani... Ja që ende është e mundur!” Ja që ende paskëshin mbetur
gjallë mes qytetit pa fund e shpirt disa burra zemërkaltër, kalorës të fshehtë
të romantizmit, poetë në shpirt e në sjellje. Prisnin nëpër cepa, si
Trëndafilsi, shpirtkëzën binjake, që t’ia
ndehnin sadopak rrudhat (ato më të fortat se çdo krem) me një lule. Ishte
plot Facebook-u dhe Instagram-i me shkëndija të tilla. Dhe do ta kisha uruar
edhe unë me vete, jo krejt pa nënqeshje për çmësyshje, sikur fotografi ta kish
prerë vetëm dy milimetra skenën e Stacionit dhe të mos kuptohej se Trëndafilsi
nuk po priste gruan me të bardha, por e fshihte trëndafilin nga një polic sa
një mizë, por tejet vigjilent. Nuk kuptohej nga e kish shkulur Trëndafilsi
trëndafilin; nuk dihej si do ta ndëshkonte polici, nëse e kapte gafil me
trëndafil në dorë.
Në ditë të tilla, si për t’u
çlodhur pak nga punët e epërme të shpirtit, endesha nëpër dyqane veshjesh e
kinkaleri. Më tepër kohë kaloja mes veshjesh që as nuk i blija dot, as nuk do
t’i kisha blerë ndonjëherë. E pashë
nga katër pika njëheresh, sikur befas të më kishin mbirë katër palë sy, ose t’i
kisha bërë sytë katër për arsye të pakuptueshme, por të gjitha për jetë a
vdekje. E pashë nga katër pika që mbase krijonin katrorin e mbylljes sime në
vete.
- Të rrinë mirë? - pyeti Ajo.
Matanë perdes së trashë plot
trëndafilë, dikush po provonte diçka.
Sytë më rrinë mirë, iu përgjigja
pa zë, por shumimi i tyre sikur ma dobësoi katërfish shikimin në dobësim e
sipër. Por po kuptoj se ty mund të të shoh edhe po të jem krejt i verbër.
E pashë nga katër pika njëheresh.
Shtatlartë, veshur me pantallona ngjyrë luleshpatëzash, me një jelek të bardhë.
Flokët e gjatë i kishte lidhur pas. Më pa nga pasqyra dhe më njohu, por nuk deshi të më jepte të njohur. Qe gjendur për një grimë
në të ardhme, jo në të shkuarën. Paskësha shtangur, si në ndonjë fotografi. Ky
qytet, ku prej vitesh betohesha se s’mund të bihet më në dashuri, të mbush me
një trishtim e me një përmallim që të mbajnë prore në pritë. Në pritë dhe të
gatshëm të biesh në dashuri me shikim të parë, sado të dobët ta kesh shikimin.
E tërë mjeshtëria, ose fatlumnia, shtova, është mënyra se si lëviz, që të mos
biesh në dashuri me njeriun, ose hijen e gabuar.
- Ndihesh mirë në to?
Jo vetëm zëri, por edhe shprehja e
dhimbsur e fytyrës, kur fliste, më kujtonte dikë, ose më ringjallte copëza nga
dashuritë e dikurshme. Në fakt, dëshpërimi im prej të padashuruari pat kapur
maja, ose hone të papërfytyrueshme, dhe nuk stepesha nëse Ajo do të ishte
njëfarë rimishërimi i njërës, apo i copëzave nga disa prej të dashurave të
hershme.
Ndihem mirë në lëkurët e mia, i
thashë pa zë. Kaq mirë, sa s’më vjen ta besoj. Se kanë kaluar vite e vite
jashtë këtyre lëkurëve. Ndoshta kjo është vdekja, kthimi brenda lëkurëve,
ndonëse në vendlindjen time njëri nga mallkimet është: Iksh nga lëkurët! Më solle brenda lëkurëve, shtova. Deri para disa
minutave, për vite me radhë, kam qenë si ndonjë zog krahëthyer, që përpëlitet
drejt përpara mes një korridori të ngushtë, duke gërvishtur muret me sqep e
kthetra e flatra e grahma, e nuk bie përdhe vetëm ngaqë korridori është
mjaftueshëm i ngushtë. Përndryshe do të më kishin shkelur me këmbë të njohur e
të panjohur, ose do të më kishin ngrënë minjtë si bulldogë të bodrumeve.
- Shpresoj të mos humbim trenin, -
tha ajo. Ke më?
Ende s’kam filluar, iu gjegja unë.
Vij nga një qytet, ku të gjithë, për shkak të liqenit, qysh në fëmini, vuajmë
nga: sinuziti, reumatizma, Bukuria dhe Malli. Sinuziti m’u shërua këtu falë
thëllimit. E ftohta e tmerrshme pati mirësinë të ma vriste mikrobin. Nga
reumatizma shpëtova kur po ndreqja siguresën e dhomës së konviktit, pasi i futa
duart si kërmilli brirët në prizë. Ndërsa nga Bukuria dhe Malli di se nuk
shërohemi as pas vdekjes.
- Trenin?! - u habita me zë. Nuk
je prej këtush?!
Gafë si shumë të tjera në raste të
ngjashme, ndonëse ngjarja nuk më kujtonte asnjë dashuri tjetër. Si mund të
ishte ajo bukuri prej këtush?! Prej këtush ishim ne që mbeteshim të sëmurë nga
Bukuria edhe pas vdekjes, sidomos pasi na fikej drita e syve, mbase si
shpërblim për bukuritë e humbura çmendurisht në gjallje.
Ktheu kokën dhe më vështroi me
njëfarë shfajësimi. Me disa palë sysh i përpiva fytyrën, buzët, qafën, ndërsa
me palën tjetër të syve: flokët, supet, vithet. Të bekuara janë pasqyrat. Po
shfajësohesh që nuk je vetëm, e pyeta. Që nuk je e lirë?! Po ti je kaq e bukur
dhe kaq e ëmbël, sa s’mund të jesh veçse e vetmuar, njëlloj si unë, që jam kaq
i hidhëruar dhe me shikim të dobët, sa nuk më kanë dhënë armë.
Nga kthina me perde nuk po dilte
njeri. Ajo nisi të endej rreth meje – dhe unë rreth saj. Ishte një vallëzim që
me ngjethi. Ndihesha si ndonjë riosh që pat vdekur në trëndail të moshës dhe që
kish marrë lejë të dilte sërsih në jetë nga një fotografi ngjyrë kafeje, bërë
tek Stacioni i Trenit, para se të shkonte në front. E pata harruar atë habinë e
mrekullueshme, kur zbulon se ke shumë më tepër muskuj nga sa e dije dhe je disa
herë më i lehtë se gjatë pjesës tjetër të jetës. Salla u mbush me vogëlima nga
ato që bëjnë të harrosh vetëvrasjen, por sidomos dashurinë, sidomos dashurinë
me shikim të parë. Po ndodh tani,
lexova. Në vend të Trëndafilsit, tek stoli qëndronte një polic thatim, me pó
atë trëndafil si sy i plasur struci mes gishtash. Nga dritaret e dy trenave që
këmbeheshin anës policit, fytyra grash të moshuara, mesogrash dhe burrash të
përhumbur hapnin sytë ose buzëqeshnin. Polic
i dashuruar tek Treni. Polic me trëndafil të kuq si gjaku. Polic duke i dhuruar trëndafilin një zonje të
re, veshur me pantallona ngjyrë luleshpatëzash, me jelek të bardhë, flokëgjatë,
e bukur si jo pak të tjera në këtë mërgim, ku, të paktën ne me shikim të dobët,
duhet të paguhemi për vështirësi pune. Folëm me vete për dy javë. Para shikimit në fikje e sipër më kaluan disa
dritare të mëdha, me perde ngjyrë mjalti, ku tre detra shkanë herë nga e majta në të djathtë, herë nga lart poshtë,
herë ngrinë të magjepsur në rënie të muzgut, disa maja malesh me dëborë, ré si
prej sheqeri, tufa pikash shiu, ose sy tjetërbote që vezullonin nga malli, dhe
shumë qiell. Pas dy javësh me përçartje të bekuara pa zë, folëm me zë, për nuk-e-disa
vjet, në një sallë tjetër plot pasqyra e shkronja, pó me shikim të parë. Aty
kuptova se pata qenë aq i përqëndruar në atë dashuri, saqë nuk më kishin rënë
flokët, as dhëmbët, si shumicës së bashkëmoshatarëve. Kuptova edhe se aq zgjaste për disa të lumtur dalja e
shpirtit. Renda drejt kthinës së mbuluar me perde dhe gati u përmbysa brenda.
Nuk po provonte ndonjë fustan a këmishë. Thjesht qëndronte para pasqyrës,
symbyllur, dhe lutej. Ende betoheshim pa zë se kishim vdekur prej kohësh dhe
se, për fat, falë një bekimi nga Lart, me siguri tek bënim aq herë e aq gjatë e
aq mrekullisht dashuri, i kisha ngjitur
edhe Bukurinë dhe Mallin. Përndryshe jeta ishte vërtet e pakapërdishme në këtë
qytet pa shpirt e fund, sikurse kudo tjetër mes asaj bote aq të dukshme. Pasuan
dy lajme vërtet frymëzues. Më njoftuan se, po të mos kisha ndërruar mendje (ose
jetë, siç ndoshta shpresonin), mund
të shkoja të tërhiqja armën. Dhe dy: duke ditur me përpikmëri se qiriri i
shikimit tim tashmë përdorte tymin në vend të flakëzës, - që të mos bija pré e dëshpërimit
e të mos ndihesha askush, - qeveria dyfishoi atë dimër numurin e llambushkave
që ndizte majë pemësh e shtyllash për festa.
Bukuresht, 2019
Botuar së pari në Revistën Poeteka Nr. 57, Tiranë 2022