“Por nuk desha kurrsesi ta gëlltisja, sqaroi ai. Po bënim vetëm dashuri. Por tani nuk ngre më peshë në doja a s’doja. Kjo ndodhi, dhe ndodhi në kopshtin e vilës së saj, ku ishim strukur aq herë mbrëmjeve të lagështa e vezulluese të vjeshtës, kur nuk kishim çadër, kur askush nuk e bënte zemrën gur të na jepte çelësin e ndonjë dhome, e kur shpërvetimet nëpër bunkerë ishin kalldrëm. Sapo Monika shfaqej tek dera e pasme e vilës, unë kapërceja fshehtas, si ndonjë cub, kangjellat e leskruara. Kthina ku rrinim pat qënë shtëpia e tyre e hershme, e gjyshërve, kurse tani ishte një gërmadhë: të dukej se bëje dashuri njëqind vjet më parë.
Dashuritë janë të shumllojshme. Disa u ngjajnë lëpirjeve, disa shtrëngatave, disa helmimeve, disa diareve. Etj. E jona i ngjante më tepër urisë. Na kish ndodhur edhe herë të tjera, pó njëqind vjet më parë, ta mbushnim njëri-tjetrin me vula puthjesh e kafshimesh, - vula, të cilat, më pas, i pagëzonim “orët larg teje”, - e kish ndodhur edhe që unë të kapërdija në zjarrmi e sipër ndonjë vath të saj, ose ajo ndonjë kopsë timen.
Por atë natë ishte ndryshe.
Rastis të zgjohesh me një rraskapitje plaku të rrëgjuar dhe të të duket se asgjë e veçantë, e pajetuar, nuk të pret më. Lan sytë që mezi të hapen, lan dhëmbët, që asnjë arixhi nuk do të t’i kishte lëmuar për të të ulur moshën, siç bëhet me gomerët e vjetëruar, rruhesh, vishesh, del shëtitje, mirpo është shumë vapë përjashta, rrugët janë të shpëlara, ajri ngjan me ndonjë mur nga ku do të burojnë hordhi akrepësh të çoroditur; fytyrat të fanepsen përreth të vjetëruara, të dala boje e qarkullimi; gjethet: të thinjura nga pluhuri. Kësisoj ti kupton se kurrgjë nuk ushtron më asnjë joshje mbi ty, i ke shijuar të gjitha, ke ngadhnjyer mbi marrëzinë apo rëndomtësinë e gjërave, të ngjarjeve, të qënieve, ua ke pirë lëngun; të vjen një si këputje nëpër gjunjë, si pas një dashurie të shfrenuar, këputja të rrëshqet drejt gjoksit, të mpin qafën; koka të mbushet me shumë diell; bëhesh qull në djersë, të neveritet prapë era e djersës tënde, e të tjerëve; sigurisht: ke për të fjetur në drekë me shpresën se pasditja do të të sjellë diçka të këndshme e freskuese, mbase syri i Perëndisë nuk është verbuar krejt… Zhytesh pastaj në një gjumë mortnor, në ato orët kur shpirti s’bën dot asgjë, dhe gjumi të zgjon në një mugëtirë, që s’merret vesh në është agim, muzg, ferr, vishesh qorrazi, krihesh, parfumohesh, sa mirë që burrave, atyre pa majasëll, nuk u vijnë zakonet, del në rrugë, mirpo edhe pasditja, ndonëse e freskët, e mbytur në aroma, ngjyra ëndërrore e vajza të njoma, që enden trotuareve me ca gjeste magjepsës, pra, edhe pasditja të shtje në gjak, pa vënë re, një dëshpërim disi më fin se dëshpërimi i paradites, e ky t’i mpiks mendimet dhe të mundon me dhembjen e një plage në mbyllje. Atëhere e nuhat ti lumturinë e njerëzve që s’mendojnë. Teksa ke biseduar, ke qeshur e flirtuar, nuk e ke ndjerë dhimbjen e asaj plage, nuk të ka ardhur madje as t’ia kruash koren, mirpo vjen çasti kur duhet të kthehesh në shtëpi, i mbushur me ato aroma e pamje muzgore, duhet të marrësh atë rrugë, e cila çdo mbrëmje duket edhe më e ngushtë, e rëndomtë dhe angari - dhe, kur nis të kthehesh, ajo plaga shpërthen butë, zgjohet, ka më tepër mend se ti, të mblidhen lotët në fyt, dhe një mall si i pashkak të shtang, ta ngre kokën drejt yjeve, nëse ende ka yje. Vegueshëm, shtëpia të afrohet nga të katër anët, me atë rëndomtësinë dhe fshehtësinë, që të joshin e kalbin njëheresh; dëgjohen bisedat dhe përshëndetjet zëulëta të fqinjëve, hapat e çifteve që enden të përqafuar drejt bunkerëve apo ferrave në fushat e shkretuara, qentë që përçarten nëpër plehëra, dhe atëhere vetmia të çmerit me kafshërinë e saj. Ke një si ngurosje, një dalldi, një nevojë ndërkryerjeje e shkatërrimi, dhe do të pish diçka, të pështysh, të klithësh, apo ta pëlcasësh kafkën tënde me ndonjë plumb. Mirpo mbrëmja, megjithatë, ka një shije të çmuar e joshëse, një shije që të step të zbatosh planet e tua shpëtimtare, që të shtyn t’i ngulësh sytë mirë në errësirën e thelluar nga fikja e dritave, nga kënga nanuritëse e maceve dhe e zhabave - dhe qyteti bashkë me ty zhytet në atë si kënetë përmallëse të asgjësimit, ku fundi i botës të duket më i hidhur se fundi yt, në kënetën e zhdukjes së ngadaltë, të tretjes tashmë të pranuar e të vulosur, kurse ti godet veten me shpulla, për të vrarë mushkonjat, me shuplaka të përgjumura, mushkonjat që piprrijnë marrëzisht e që janë tepër të imta për të ta nxjerrë dufin kur i shtyp, kurse ajo shije e shtrenjtë dhe joshëse e mbrëmjes nuk është veçse pjesëmarrja jote në vetë tretjen tënde. E çudia se si vdekja të ka çiftuar oreçast gjatë ditës, të ka ndenjur përkrah, përbri, përballë, mbrapa, poshtë, ose lart, me vetëdijen e mëse të sigurtës, vetëm tani, aty në shtratin tek, të bën të kuptosh për të kushedisatën herë se kjo e gjitha po ndodh, nuk është film, as ëndërr, as ngjarje e ndonjë tjetri; kupton edhe se vdekja nuk ka pikën e humorit. E kështu nga e para e nga e mbramja, me atë mallëngjim e shtangie pa moshë, edhe i pështirosur, edhe i joshur…
Pra, atë mbrëmje nuk më shkohej në shtëpi; nuk doja të përfundoja atje ku isha i detyruar të kthehesha sidomos kur nuk doja, por atje ku doja. Besoj se edhe këto ndjenja të koklavitura ndikuan në atë që ngjau.
Monikën nuk e kisha takuar ç’prej një jave, sepse kishte qënë në plazh. I pata fishkëllyer disa herë rresht tek dritarja, duke drithëruar nën luzmën e të gjitha ndjenjave që lindin para shpresave të rreme. Nuk më pat shkruar asnjë letër, nuk më pat dërguar asnjë kartolinë, nuk më pat bërë asnjë telefon. Dukej qartë se, për të, koha rridhte ndryshe. Këmbët më çuan tek vila e saj, ndalova atje ku e prisja gjatë vjeshtës, fishkëlleva melodinë që i pëlqente më shumë, atë të përvuajturën e një të ograisuri nga malli. Në të vërtetë, nuk shpresoja ta gjeja. Mbrëmjet ishin të bardha e të kthjellta, dhe ajo mbase qe pleksur atje në plazh me ndonjë tjetër, dhe tani shëtiste me të, pinin cigare e whisky në ndonjë klub nate, ose vallzonin gjysmëlakuriq në ndonjë dhomë luksoze, nga ato ku rehatia ia shkrin femrës prangat e ndërgjegjes dhe e bën të jepet pa shumë kokëçarje. Këto gjëra unë edhe ia uroja njëfarësoj me vete, sepse ndihesha i topitur dhe shpirtërisht beqar nga fikja e dashurisë për të.
Mirpo e gjeta në shtëpi.
Sapo ishin kthyer nga plazhi, sapo kishin futur brenda çadrën, rrobat, tenxheret, pjatat, kurmet e bronxuar, dhe unë i fishkëlleva, duke u bindur sërish se gjërat mund të vakeshin, por jo edhe të vdisnin krejt, dhe ajo u ngatërrua atje në dritare me perden prej tyli, më njohu; ia dëgjova hapat, si rrahje zemre, tek rendte zbathur nëpër shkallë. Megjithëse gjatë shëtitjes më pat hipur një epsh prej demi dhe pata përdhunuar shumë bukuroshe me mend, kur u gjendëm përballë njëri-tjetrit, të ndarë nga kangjellat e leskruara, të mbuluar me dritëhijet blu e të florinjta të hënës, u ndjeva më pak mashkull se zakonisht, thua se ndonjë këngë kulufësh më thartoi gjakun. Ndjeva një si zbutje brenda vetes, njëfarë mallëngjimi të vjetëruar, njëfarë jargavitjeje. Kalonin kohë pa bërë dashuri, dhe kur gjendeshe pranë mishit të dashur, të merrte e qara. Ajo kapi flokët me duar, sikur ngutej të frenonte flatrimin e truve, dhe briti me zë të ulët: “Hidhu!” Pa u ngulur mirë pika çuditëse, i kisha kapërcyer kangjellat, dhe e kisha vënë poshtë. Fjalët i linim gjithmonë për në fund. Të them të drejtën, truri më braktisi. Mbante veshur vetëm një fustan plazhi të bardhë, krahët jashtë, kofshët jashtë, çokollatë nga deti, e lehtë dhe me një aromë jodi, do t’ia kish ngrehur edhe një të vdekuri. Por isha gjallë, u rrokullisëm mes barit të lartë, pikërisht nën dritaren e saj. Dritën e kishte fikur. Perdja prej tyli dilte mbi parmak, mufatej, valvitej, e ndritur zbehtë nga abazhuri me ujë e gjethe shumëngjyrëshe i një dhome fqinjë. Nuk më kujtohet asgjë përveç mishit të ngrohtë të Monikës, shijes së kripës, me të cilën rrekesha t’u hidhja nga pak kripë ngjarjeve të rëndomta të asaj jave; nuk më kujtohet kurrgjë përveç etjes për të mos m’u dukur vetja si në ndonjë film qaraman, dhe kopsave të këmishës sime, që kërcyen njëra pas tjetrës përpjetë si nga lemza. Bëmë tri herë rresht dashuri, pa pushim, pa fjalë, dhe asnjëri nuk po e gjente dot atë velje që vjen gjithnjë pas teprimit në mjaltë, ose atë ndjenjë kotësie, që të bën ta pandehësh seksin pastrim oxhaku. Ishin çastet kur qielli bëhet lëng, kur përmasat e botës bëhen më kuptuese, më njerëzore; dhe trungjet dhe era e shndrrojnë pejsazhin në njëfarë errësire të freskët, këndshëm alarmante, plot gjethe e zogj të shushatur nate, e kur lindesh e nuk lindesh dot nga lëngu i nxehtë i buzëve, nga aroma e kurmit të dashur, që vdes bukur në krahët e tu, nga vezullimi mrekullues i flokëve dhe i lëkurës.
Kur mbaruam, siç ishim të kapërthyer, bëmë edhe disa rrotullime mbi bar, duke qeshur e duke shkëmbyer ato puthjet që vulosin fundin e harmonisë dhe fillin e gënjeshtrave të vockëla, pastaj se si u gjendëm njëqind vjet më parë, te rrugëza që ndante banesën e re nga e hershmja, pranë luleve - dhe unë, - që e kam mëse të nevojshëm humorin pas dashurisë, - hapa krahët anash, mbi tokë, me Monikën nën vete, dhe nisa t’ia thithja flokët me buzë, qafën, supet ngjyrë çokollatë. Pastaj filluam të lodronim me ca si gudulisje, me ca shpulla të lehta, me ndonjë kafshim pa të keq; këpusnim bar dhe ia futnim njëri-tjetrit në veshë, në mbathje, në çorape; unë, për një çast, desha ta gudulisja te seksi, me qëllim që ta mposhtja; ajo m’i kapi duart, m’i shtrëngoi me tërë forcën e saj, duke qeshur e duke marrë frymë me zor; atëhere unë u bëra si kufomë, rëndova i tëri mbi të, lëvara kokën, ndala frymën - dhe kur ajo po tmerrohej me gjithë mend, - se nuk ishin të paktë ata që vdisnin ato kohë “në krye të detyrës”, - për t’ia hequr tmerrin, rrëshqita pak përpara, hapa gojën, e hapa që njëra nga lulet e tufave buzë rrugëzës të më hynte në gojë sa më lirshëm, mbylla buzët,
e gëlltita atë lule të mallkuar, që më rrënoi!
Në fakt, kur e kisha ende në qiellzë, falë petaleve të buta, të freskëta e të lëmuara, m’u duk sikur po gëlltisja gjuhën e Monikës, dhe nuk u nguta ta ndërprisja shakanë. Vetëtimthi ndjeva shijen e gjelbër të kërcellit që u këput nga dhëmbët, po, dhe kur Monika nisi të qeshte e të më guduliste me ca gjeste qortues, prej llastice, unë u nxiva në fytyrë, më ngordhi buzëqeshja, sepse nga frymëmarrja e ndalur gjatë, tashmë e ngutur, ajo lule më rrëshqiti poshtë, duke u rënduar në çdo centimetër të laringut, duke u shndrruar në njëfarë guriçke, guri a plumbi sa më shumë përparonte drejt stomakut. E them me bindje të plotë dhe pa asnjë teprim: më ra në stomak si ndonjë vulë plumbi…”
Dashuritë janë të shumllojshme. Disa u ngjajnë lëpirjeve, disa shtrëngatave, disa helmimeve, disa diareve. Etj. E jona i ngjante më tepër urisë. Na kish ndodhur edhe herë të tjera, pó njëqind vjet më parë, ta mbushnim njëri-tjetrin me vula puthjesh e kafshimesh, - vula, të cilat, më pas, i pagëzonim “orët larg teje”, - e kish ndodhur edhe që unë të kapërdija në zjarrmi e sipër ndonjë vath të saj, ose ajo ndonjë kopsë timen.
Por atë natë ishte ndryshe.
Rastis të zgjohesh me një rraskapitje plaku të rrëgjuar dhe të të duket se asgjë e veçantë, e pajetuar, nuk të pret më. Lan sytë që mezi të hapen, lan dhëmbët, që asnjë arixhi nuk do të t’i kishte lëmuar për të të ulur moshën, siç bëhet me gomerët e vjetëruar, rruhesh, vishesh, del shëtitje, mirpo është shumë vapë përjashta, rrugët janë të shpëlara, ajri ngjan me ndonjë mur nga ku do të burojnë hordhi akrepësh të çoroditur; fytyrat të fanepsen përreth të vjetëruara, të dala boje e qarkullimi; gjethet: të thinjura nga pluhuri. Kësisoj ti kupton se kurrgjë nuk ushtron më asnjë joshje mbi ty, i ke shijuar të gjitha, ke ngadhnjyer mbi marrëzinë apo rëndomtësinë e gjërave, të ngjarjeve, të qënieve, ua ke pirë lëngun; të vjen një si këputje nëpër gjunjë, si pas një dashurie të shfrenuar, këputja të rrëshqet drejt gjoksit, të mpin qafën; koka të mbushet me shumë diell; bëhesh qull në djersë, të neveritet prapë era e djersës tënde, e të tjerëve; sigurisht: ke për të fjetur në drekë me shpresën se pasditja do të të sjellë diçka të këndshme e freskuese, mbase syri i Perëndisë nuk është verbuar krejt… Zhytesh pastaj në një gjumë mortnor, në ato orët kur shpirti s’bën dot asgjë, dhe gjumi të zgjon në një mugëtirë, që s’merret vesh në është agim, muzg, ferr, vishesh qorrazi, krihesh, parfumohesh, sa mirë që burrave, atyre pa majasëll, nuk u vijnë zakonet, del në rrugë, mirpo edhe pasditja, ndonëse e freskët, e mbytur në aroma, ngjyra ëndërrore e vajza të njoma, që enden trotuareve me ca gjeste magjepsës, pra, edhe pasditja të shtje në gjak, pa vënë re, një dëshpërim disi më fin se dëshpërimi i paradites, e ky t’i mpiks mendimet dhe të mundon me dhembjen e një plage në mbyllje. Atëhere e nuhat ti lumturinë e njerëzve që s’mendojnë. Teksa ke biseduar, ke qeshur e flirtuar, nuk e ke ndjerë dhimbjen e asaj plage, nuk të ka ardhur madje as t’ia kruash koren, mirpo vjen çasti kur duhet të kthehesh në shtëpi, i mbushur me ato aroma e pamje muzgore, duhet të marrësh atë rrugë, e cila çdo mbrëmje duket edhe më e ngushtë, e rëndomtë dhe angari - dhe, kur nis të kthehesh, ajo plaga shpërthen butë, zgjohet, ka më tepër mend se ti, të mblidhen lotët në fyt, dhe një mall si i pashkak të shtang, ta ngre kokën drejt yjeve, nëse ende ka yje. Vegueshëm, shtëpia të afrohet nga të katër anët, me atë rëndomtësinë dhe fshehtësinë, që të joshin e kalbin njëheresh; dëgjohen bisedat dhe përshëndetjet zëulëta të fqinjëve, hapat e çifteve që enden të përqafuar drejt bunkerëve apo ferrave në fushat e shkretuara, qentë që përçarten nëpër plehëra, dhe atëhere vetmia të çmerit me kafshërinë e saj. Ke një si ngurosje, një dalldi, një nevojë ndërkryerjeje e shkatërrimi, dhe do të pish diçka, të pështysh, të klithësh, apo ta pëlcasësh kafkën tënde me ndonjë plumb. Mirpo mbrëmja, megjithatë, ka një shije të çmuar e joshëse, një shije që të step të zbatosh planet e tua shpëtimtare, që të shtyn t’i ngulësh sytë mirë në errësirën e thelluar nga fikja e dritave, nga kënga nanuritëse e maceve dhe e zhabave - dhe qyteti bashkë me ty zhytet në atë si kënetë përmallëse të asgjësimit, ku fundi i botës të duket më i hidhur se fundi yt, në kënetën e zhdukjes së ngadaltë, të tretjes tashmë të pranuar e të vulosur, kurse ti godet veten me shpulla, për të vrarë mushkonjat, me shuplaka të përgjumura, mushkonjat që piprrijnë marrëzisht e që janë tepër të imta për të ta nxjerrë dufin kur i shtyp, kurse ajo shije e shtrenjtë dhe joshëse e mbrëmjes nuk është veçse pjesëmarrja jote në vetë tretjen tënde. E çudia se si vdekja të ka çiftuar oreçast gjatë ditës, të ka ndenjur përkrah, përbri, përballë, mbrapa, poshtë, ose lart, me vetëdijen e mëse të sigurtës, vetëm tani, aty në shtratin tek, të bën të kuptosh për të kushedisatën herë se kjo e gjitha po ndodh, nuk është film, as ëndërr, as ngjarje e ndonjë tjetri; kupton edhe se vdekja nuk ka pikën e humorit. E kështu nga e para e nga e mbramja, me atë mallëngjim e shtangie pa moshë, edhe i pështirosur, edhe i joshur…
Pra, atë mbrëmje nuk më shkohej në shtëpi; nuk doja të përfundoja atje ku isha i detyruar të kthehesha sidomos kur nuk doja, por atje ku doja. Besoj se edhe këto ndjenja të koklavitura ndikuan në atë që ngjau.
Monikën nuk e kisha takuar ç’prej një jave, sepse kishte qënë në plazh. I pata fishkëllyer disa herë rresht tek dritarja, duke drithëruar nën luzmën e të gjitha ndjenjave që lindin para shpresave të rreme. Nuk më pat shkruar asnjë letër, nuk më pat dërguar asnjë kartolinë, nuk më pat bërë asnjë telefon. Dukej qartë se, për të, koha rridhte ndryshe. Këmbët më çuan tek vila e saj, ndalova atje ku e prisja gjatë vjeshtës, fishkëlleva melodinë që i pëlqente më shumë, atë të përvuajturën e një të ograisuri nga malli. Në të vërtetë, nuk shpresoja ta gjeja. Mbrëmjet ishin të bardha e të kthjellta, dhe ajo mbase qe pleksur atje në plazh me ndonjë tjetër, dhe tani shëtiste me të, pinin cigare e whisky në ndonjë klub nate, ose vallzonin gjysmëlakuriq në ndonjë dhomë luksoze, nga ato ku rehatia ia shkrin femrës prangat e ndërgjegjes dhe e bën të jepet pa shumë kokëçarje. Këto gjëra unë edhe ia uroja njëfarësoj me vete, sepse ndihesha i topitur dhe shpirtërisht beqar nga fikja e dashurisë për të.
Mirpo e gjeta në shtëpi.
Sapo ishin kthyer nga plazhi, sapo kishin futur brenda çadrën, rrobat, tenxheret, pjatat, kurmet e bronxuar, dhe unë i fishkëlleva, duke u bindur sërish se gjërat mund të vakeshin, por jo edhe të vdisnin krejt, dhe ajo u ngatërrua atje në dritare me perden prej tyli, më njohu; ia dëgjova hapat, si rrahje zemre, tek rendte zbathur nëpër shkallë. Megjithëse gjatë shëtitjes më pat hipur një epsh prej demi dhe pata përdhunuar shumë bukuroshe me mend, kur u gjendëm përballë njëri-tjetrit, të ndarë nga kangjellat e leskruara, të mbuluar me dritëhijet blu e të florinjta të hënës, u ndjeva më pak mashkull se zakonisht, thua se ndonjë këngë kulufësh më thartoi gjakun. Ndjeva një si zbutje brenda vetes, njëfarë mallëngjimi të vjetëruar, njëfarë jargavitjeje. Kalonin kohë pa bërë dashuri, dhe kur gjendeshe pranë mishit të dashur, të merrte e qara. Ajo kapi flokët me duar, sikur ngutej të frenonte flatrimin e truve, dhe briti me zë të ulët: “Hidhu!” Pa u ngulur mirë pika çuditëse, i kisha kapërcyer kangjellat, dhe e kisha vënë poshtë. Fjalët i linim gjithmonë për në fund. Të them të drejtën, truri më braktisi. Mbante veshur vetëm një fustan plazhi të bardhë, krahët jashtë, kofshët jashtë, çokollatë nga deti, e lehtë dhe me një aromë jodi, do t’ia kish ngrehur edhe një të vdekuri. Por isha gjallë, u rrokullisëm mes barit të lartë, pikërisht nën dritaren e saj. Dritën e kishte fikur. Perdja prej tyli dilte mbi parmak, mufatej, valvitej, e ndritur zbehtë nga abazhuri me ujë e gjethe shumëngjyrëshe i një dhome fqinjë. Nuk më kujtohet asgjë përveç mishit të ngrohtë të Monikës, shijes së kripës, me të cilën rrekesha t’u hidhja nga pak kripë ngjarjeve të rëndomta të asaj jave; nuk më kujtohet kurrgjë përveç etjes për të mos m’u dukur vetja si në ndonjë film qaraman, dhe kopsave të këmishës sime, që kërcyen njëra pas tjetrës përpjetë si nga lemza. Bëmë tri herë rresht dashuri, pa pushim, pa fjalë, dhe asnjëri nuk po e gjente dot atë velje që vjen gjithnjë pas teprimit në mjaltë, ose atë ndjenjë kotësie, që të bën ta pandehësh seksin pastrim oxhaku. Ishin çastet kur qielli bëhet lëng, kur përmasat e botës bëhen më kuptuese, më njerëzore; dhe trungjet dhe era e shndrrojnë pejsazhin në njëfarë errësire të freskët, këndshëm alarmante, plot gjethe e zogj të shushatur nate, e kur lindesh e nuk lindesh dot nga lëngu i nxehtë i buzëve, nga aroma e kurmit të dashur, që vdes bukur në krahët e tu, nga vezullimi mrekullues i flokëve dhe i lëkurës.
Kur mbaruam, siç ishim të kapërthyer, bëmë edhe disa rrotullime mbi bar, duke qeshur e duke shkëmbyer ato puthjet që vulosin fundin e harmonisë dhe fillin e gënjeshtrave të vockëla, pastaj se si u gjendëm njëqind vjet më parë, te rrugëza që ndante banesën e re nga e hershmja, pranë luleve - dhe unë, - që e kam mëse të nevojshëm humorin pas dashurisë, - hapa krahët anash, mbi tokë, me Monikën nën vete, dhe nisa t’ia thithja flokët me buzë, qafën, supet ngjyrë çokollatë. Pastaj filluam të lodronim me ca si gudulisje, me ca shpulla të lehta, me ndonjë kafshim pa të keq; këpusnim bar dhe ia futnim njëri-tjetrit në veshë, në mbathje, në çorape; unë, për një çast, desha ta gudulisja te seksi, me qëllim që ta mposhtja; ajo m’i kapi duart, m’i shtrëngoi me tërë forcën e saj, duke qeshur e duke marrë frymë me zor; atëhere unë u bëra si kufomë, rëndova i tëri mbi të, lëvara kokën, ndala frymën - dhe kur ajo po tmerrohej me gjithë mend, - se nuk ishin të paktë ata që vdisnin ato kohë “në krye të detyrës”, - për t’ia hequr tmerrin, rrëshqita pak përpara, hapa gojën, e hapa që njëra nga lulet e tufave buzë rrugëzës të më hynte në gojë sa më lirshëm, mbylla buzët,
e gëlltita atë lule të mallkuar, që më rrënoi!
Në fakt, kur e kisha ende në qiellzë, falë petaleve të buta, të freskëta e të lëmuara, m’u duk sikur po gëlltisja gjuhën e Monikës, dhe nuk u nguta ta ndërprisja shakanë. Vetëtimthi ndjeva shijen e gjelbër të kërcellit që u këput nga dhëmbët, po, dhe kur Monika nisi të qeshte e të më guduliste me ca gjeste qortues, prej llastice, unë u nxiva në fytyrë, më ngordhi buzëqeshja, sepse nga frymëmarrja e ndalur gjatë, tashmë e ngutur, ajo lule më rrëshqiti poshtë, duke u rënduar në çdo centimetër të laringut, duke u shndrruar në njëfarë guriçke, guri a plumbi sa më shumë përparonte drejt stomakut. E them me bindje të plotë dhe pa asnjë teprim: më ra në stomak si ndonjë vulë plumbi…”
“… Atypëraty nuk e dhashë veten, s’kisha ndonjë arsye, dhe vazhdova të puthesha e të bëja dashuri, por ndjeva se një gjë e madhe ndryshoi midis meje e Monikës në ato çaste, dhe kjo ishte e pandreqshme. Ishte shembje. Në vetmi, në shtratin tim tek, e mendova disa herë atë ngjarje, i riktheva me mend të gjitha fjalët, gjestet, mendimet e hapërdara gjatë seksit, dhe nuk ia gjeja kurrkund gjurmët tragjedisë, nuk dija ku të kapesha për t’u ndjerë fatzi, ndonëse goja nuk më mbahej dhe i hakërrehesha fatit qorr, që më kish goditur, më kish bërë fërtele pikërisht në një nga më të këndshmet netë të jetës sime. Humba gjumin. Një parandjenjë e errët më tërhoqi zvarrë deri tek lavamani, më futi gishtat në fyt, m’i shtyu thellë e më thellë, thua se stomaku nuk e dinte simbolin e demokracisë, mirpo megjithëse volla gjer edhe qumështin e gjyshes, nuk më zunë sytë ndonjë petal apo mbeturinë tjetër të dyshimtë, që të më kujtonte atë lulen.
Ajo kish
Përjetoja panikun e atij që ka mbarsur pa dashje. E përfytyroja atë lule në stomak, të ngulur kokëfortësisht, si spirancë e vogël apo si grep-flutur, dhe më vinte të ‘grisja’ veten. Ishte pak të qaje nga mllefi. Fjeta me zor, u zgjova, u rrova, u lava - lulja prapë aty! Piva kafe, telefonova, qesha, piva cigare - ajo prapë aty! Më vinte inat sidomos që nuk kisha mundur ta identifikoja. Ç’lule ishte? Helmuese? Sa ishte helmuese e sa jo?
Ptu!
Jo rrallë kjo histori më dukej e marrë, qesharake dhe tepër fëminore për stomakun e trurit tim. Mirpo për stomakun e barkut nuk po rezultonte e atillë. Kalova pranë vilës së Monikës, ditën, u përpoqa të shquaja vendin ku kish ndodhur gjëma, por jo. Lulet ishin tufa-tufa, bashkimi bën fuqinë, mizëri. Ishte e pamundur të gjeje në atë morí ngjyrash kërcellin e vetmuar pa kokë. Në mbrëmje, kur u takuam, ia hodha fjalën Monikës rreth luleve që rriste në kopsht. Më tha se ajo nuk ua varte luleve, me to dhe me qenin merrej e gjyshja, e cila, - kulmi! - çfarë nuk shpikte e shartonte. Ishte gjysmë e rrjedhur e gjyshja dhe currilat i përdorte për të mbarështuar racën e luleve. Figura e gjyshes shpikëse fitoi tek unë krejt të tjera përmasa. Ndofta ishte magjistricë. Ndofta ma kishte kënduar, si i thonë, i ngectë lulja pa emër në bark atij që ma merr mbesën më qafë, që ia marrsha të keqen. I marrtë lulen sime mbese, jarebi. Po atë natë më mbërthyen të vjellat, aq sa lloji i lules u bë çështje për jetë a vdekje, domethënë për jetën a vdekjen time. Një tip helike më vërtitej pa mëshirë në bark, bëhej gjarpër nëpër zorrë, më shtrydhte. Ma milte shpirtin. Të vjellat nuk mbaheshin as sikur të m’i akulloje rropullitë në frigorifer. Më dukej se do të nxirrja zorrët, do të kthehesha mbrapsht. Por, së paku, ashtu, nuk do të më mbetej gjë për të nxjerrë. Ndofta do ta nxirrja edhe lulen. Shumë shpejt, pá vrima vrimën dhe u hap: më mbërtheu një diare e zymtë, nga ato të pashpresat. Për dy ditënetë u shkunda sa s’më mbanin gjunjët as sa për të mbërritur te doktori. Zura shtratin. Atje haja edhe bukë - gjë që po më dukej fare pa vlerë, sepse, me ta ngrënë, e nxirrja. Isha bërë si ndonjë ulluk. Sapo më afronin gjellën ose ndonjë frut, parashihja trajtën që do të kishte pasi ta nxirrja dhe meditoja: “Po pse ta ha kot? Mund ta hajë dikush tjetër… “.
Për frutat e bukur më vinte vërtet keq.
Shtëpia u bë furrik, mori trajtën “Shtrat-Nevojtore”. Sa më tepër rrënjosej pushteti i lules në stomak, aq më tepër rrënjosej koha ime në nevojtore. Të tjerët i jetonin kohën dhe kohërat e tyre si të gjithë, mund t’i shpërdoronin, t’i jepnin hua, t’i lëshonin me qira, t’i vrisnin, unë jo. Unë vetëm në hale. Isha një bashkëkohës jashtëkohës. Fillova të dyshoja në shumë gjëra, por veçanërisht në aftësitë tretëse të stomakut. Herë më dukej se mund të bluante edhe gurë, herë të tjera se nuk treste dot as ujin. Jo rrallë i mbaja fjalime të fshehta, të koduara, stomakut tim, për t’i dhënë zemër, por kjo paskësh qënë rruga më e shkurtër drejt rrënimit. Duke i dhënë zemër atij, e humba për vete.
Ngjarjen nuk ia kisha rrëfyer askujt, se më vinte rëndë. Aq më pak Monikës. Një burrë që ec, shëtit, është i zjarrtë në shtrat, nganjëherë më i zjarrtë nga sa duhet, bredh anembanë pas bukurisë, nuk është dështak, nuk është plehër etj, etj, ky, pra, na vuajtka ngaqë ka gëlltitur një lu-le! Ishte rrënqethëse. Një lule?! Vetëm një?! Kulmi! Po njerëzit kanë ngrënë bar, kanë ngrënë mut, hithra, gozhdë, gazeta, xhame e s’kanë dashur t’ia dinë. Mitridati, rahmet pastë, pinte helm sa këputej e nuk vdiste. Kurse ty po të tretka një copë lule. Nervat. Nervat e kishin fajin. Tek nisa të hallakatesha nga hamendja në hamendje, papritur, të gjithë njerëzit, të afërmit, kalimtarët e panjohur, kafshët shtëpiake, gjer edhe femrat, m’u bënë mëse të rëndomtë, cinikë, shpirtvegjël në lumninë e tyre prej qëniesh që nuk e kanë haberin ç’domethënë të gëlltisësh një lule. U ktheva krahët. Edhe me Monikën u ftoha. Kjo ftohje më dhimbte mjaft, më shtynte ta doja dëshpërimisht, zemërthyer, ashtu siç duhen në fund ata që po humbim, mirpo halli i lëkurës tënde ta çelnikos vullnetin, të bën shtazë. Shpeshherë Monika më pyeste: “Ç’ke kështu, shpirt?” Më pyeste kur unë ngulja sytë gjëkundi me minuta të tëra, apo kur më pushtonte ndonjë mendim i madh. E kur ajo ngulmonte me pyetje sa ç’ngulmoja unë me sy diku, i ngutur nga dhimbja e ndarjes që afrohej, ndjeja se përgjigja më ngjitej në majë të gjuhës.
- Çfarë ke kështu, shpirt?
- Një lule!
Por nuk ia thoja. Nuk i thoja as se më kishte mësyshur gjyshja e saj shtrigane e luledashëse, as se nervat më ishin bërë ujë, as se, përsa i përket shtetit, unë kisha marrëdhënie shumë të ftohta me të e nuk më binte era shërbime të fshehta, nuk i thoja as se po vdisja. Ka një ndrojtje të fëlliqur mashkulli, një ndrojtje që e tret si pleqëria kurvën. Ptu! Në fakt, isha tejet i revoltuar ndaj gropës që më priste krahëhapur, por lulja ma zbuti edhe revoltën. E kishte ndërsyer stomakun tim kundër meje. Po sikur stomaku të mos jetë i aftë ta tretë atë? Po sikur ajo të jetë shumë e bukur e stomakut t’i vijë gjynah? Po sikur t’i jenë errur sytë, të jetë magjepsur prej saj e të mos ia kuptojë dot misionin shkatërrues? U detyrova të bëja një radiografi, dhe pejsazhi i spitalit, me ato gjysmëkufoma që pashë, me infiermieret buçkane që shtynin shtretërit me të vdekurit e freskët drejt morgut, më dha zemër. Ndoshta ishin veshkat, nervat, ose thjesht ndonjë përçartje e stomakut. Vetëm Ajo të mos ishte! Në pritje të rezultatit, çuditërisht u ndjeva mirë. Të vjellat m’u prenë. Duhej marrë me vete ndonjë copë mur nga spitali, ndonjë copë dërrasë fatsjellëse. Haja me ëndje, flija, pa diare, gjumë si qëmoti, madje edhe ëndrra, edhe nga pak epsh…
- Ditëgjati s’bëhet ditëshkurtër, - recitoja.
Lulen e harrova, madje më vinte për të qeshur me të. Tmerret e epokës se saj më kishin zhgënjyer nga vetja: nuk e paskësha ditur sa frikacak isha. Kur vajta të merrja radiografinë, ishte e premte. Doktori i mbajti hijet e rropullive të mia në duar, i ngriti drejt dritës, pastaj më rrahu krahët duke më siguruar se isha i shëndoshë si buall. Më dha dy-tre qetësues dhe iu tek të bënte pak poezi. Më tha shkoqur:
- Piji një herë këto, sa për qetësim. Ta thashë që s’ka asgjë shqetësuese. Vetëm këtu në qoshe ke një si lule.
Kështu ma shkatërroi jetën. Fare thjesht, me një si lule. Të ngectë lulja në stomak, doktor, jarebi. A nuk mundej, vallë, ta quante: si kancer, si ulçër, si kopsë, si kafshim gjarpri, si plumb, si guriçkë, si akrep, si yll, si brumbuzhel, apo si të donte?! Mundej, nuk i kushtonte asgjë, por kish
Jetës sime i kishte hyrë lulja në bark.
U detyrova t’ia rrëfeja tragjedinë time një mjeku të shquar popullor. Më pyeti për mjekimet e mëparshme. Ia thashë. I hodhi poshtë me ndoht e me ndjenjë të theksuar profesionalizmi, si çdo doktor ndaj tjetrit. Më dha të tjera. I piva. Nuk ndryshoi asgjë. Fillova të merrja pjesë i tëri në tretjen time. U nisa drejt një tjetër gjeniu popullor. Meditoi mbi këtë rast të pazakontë, pastaj zbuloi se deri atë çast kisha pirë ilaçe, që jo vetëm nuk i paskëshin bërë dëme lules, por ia paskëshin forcuar pozitat. Më renditi një ushtri shishkash me barna. Piva ujë të vakët dhe volla. Piva vaj recini, vaj ulliri, vaj peshku, vaj makinash, vaj luledielli. Vetëm vaj muti s’piva. Asgjë. Më thanë se duhej të bëja gjimnastikë, dhe bëra. Më thanë se duhej të bëja shumë dashuri, të shoqëruar me të rëna harmonizuese me dorë, dhe nuk u stepa. Më duhej të mos i përmbahesha asnjë morali me femrat, dhe nuk iu përmbajta. Kjo më ndau përfundimisht nga Monika. Pranonte t’i bëja çdo gjë, por më pas ndihej shumë e fyer. Më thanë se rruga e vetme e shërimit ishte të dilja diku, në ndonjë cep të fshehtë, e të ulërija me sa kisha në kokë. Nuk e dija sa paskësha pasur në kokë. Përveç fryrjes së bajameve, ngjirjes dhe lodhjes, kjo më aftësoi të mos ulërija dot më. Kësisoj humba edhe të drejtën e lindur për të dalë në mitingje e demonstrata të ndryshme për rritjen e rrogave, për lirimin e të burgosurve politikë, për çarmatimin, ndotjen e mjedisit, korrupsionin etj. Më këshilluan të pleksesha me lavira të shëndosha e thatime, me gruan e hasmit e të mikut, pastaj prapë me të mikut e të hasmit, të kisha kujdes ritmin dhe radhën, me të panjohura, me kushërirat e rangut të tretë e tutje, me ndonjë plakë që kishte mbetur në stacionin e trenit, jo në stacion çfarëdo, me një memece, me një fshesaxhie, me dy fshesashitëse, dhe pas çdo bëme të pija nga një dopjo fërnet. Kur fërnet nuk po prodhohej më, të pija ponç portokalli. Kur u zhduk edhe ponçi, erdhi uzoja. Shtegtimi nga doktori në doktor u bë rruga e vetme e jetës sime, një rrugë ku rashë paq edhe në duar të shumë kërpaçëve. Ndihesha aq vetmitar e i ligur, saqë besoja çdo këshillë, i vishja lakmisë së tyre për pará një mirësi falas, vetmohim kushtuar shëndetit të njerëzimit. Isha bindur se të gjithë të tjerët, përfshi ulokët, lypsat, të burgosurit, ndiheshin shumë më mirë se unë. Më kënduan, më kunguan, më lidhën nuska e më zgjidhën magji, por jo. I bëra të tëra, por asnjëra s’më bëri derman. Gjatë kësaj kohe e ndrrova disa herë edhe fenë. Më thanë të haja diçka të veçantë, për shembull, ndonjë lule të bukur, por nuk arrita ta pranoja. Unë nuk isha dy, që të mund t’ia dilja mbanë asaj kure Po me dy? Më thanë se më kishte mbetur vetëm një rrugëzgjidhje: pija. E bëra. Më thanë se rrugëzgjidhja vërtet e fundit ishte duhani, amfetamina, mariuhana, hashashi - ua mora shpirtin! Po si më quajnë mua, moj lule?!…”
………………………………..
Mirpo lulja i qe ngulur thellë e më thellë në stomak, si ndonjë spirancë e vogël kokëfortë, apo si grep-flutur, kurse ai kish Kish filluar t’ia thoshte nga pak latinisht dhe kish
Madje kryesisht vetëm ato kish
Shfletonte albumin çdo mbrëmje, lexonte emrat në latinisht, i përtypte me mllef, hidhej më tutje. Duhej mësuar me rrënjë ajo gjuhë e vdekur. Duhej ndjekur gjer në burime, qoftë edhe në botën tjetër. Duhej përsosur, se nuk i dihej: në gjuhën e vdekur fle shpëtimi i gjallë. Përndryshe i thoshin të ngordhje nga një lule. Sepse ai nuk po vdiste si gjithë të tjerët, po ngordhte. Po ngordhte, pra, nuk po vdiste si gjithë të tjerët. Ishte turp i madh të ngordhje kështu, duke shkretuar me përtypje në latinisht e me sy mishngrënës lulet e planetit.
Gjendja iu rëndua edhe nga diçka tjetër. Po sikur në vend të lules të kish kish
Kishin qënë nga ato mbrëmje kur mërzia të sfilit gjer në skajin ku dashuron çdo femër dhe kur dashuria me atë që do ta shndrron gjer edhe nepërkën në lule…