… pandehën se po vinte fundi i botës. Të gjitha palët e besonin me njëfarë drithërime. Secila palë shpikte për palët e tjera një fund lebetitës, dhe falte veten, duke shmangur mjeshtërisht çdo ndëshkim të blatuar nga palët e tjera. Disa e lusnin fundin e botës, se, sipas tyre, do t’ua merrte hakun për zitë që patën hequr. Të mençur e marrokë, murgj e të shthurur, vrasës e të vrarë, gra të përkora e kurva me ferman, mezi prisnin fundin e botës, thua se qenë krijuar vetëm për të siguruar sa më shpejt zhdukjen nga faqja e dheut. Përjashtime bënin vetëm qëniet e rreme dhe një pjesë e personazheve. Gjallesat e tjera haheshin mesveti, ose thjesht vrisnin kohën me hamendje e munxosje. Koha nuk ishte më nga të paktat gjëra që vriteshin falas. Ishin shtuar tmerrësisht shpëtimtarët e botës dhe fjalimet e tyre tërë lajlelule. Shpeshherë fjalimet të kujtonin ca kurora varrimesh të shndrruara në fjalë. Secili ofronte një fund të caktuar bote, sa më të ndryshëm nga fundet e shpëtimtarëve të tjerë. Për këtë arsye fundet e shumicës ngjasonin shumë. Kishte shpëtimtarë që gjithë jetën mezi patën hedhur ndonjë pështymë apo teshtimë përtej hijes së dendur të historisë dhe që, një mëngjesi lavdiplotë zgjoheshin shpëtimtarë. Të shpëtuarit numuroheshin me gishta. Madje edhe ai vrasësi me mëditje, të cilin e gjurmonim ç’prej tre vjetësh, e pat shtyrë makthin me bindjen se fundi i botës do ta nxirrte matanë pa lagur, drejt e para gjunjëve të Perëndisë. E njihte edhe ai veten si shpëtimtar. Jo më kot ata që kishin qenë të fundit do të ishin të parët dhe anasjelltas. Nuk qe i kotë. E dinte se Zoti është gjithsesi më i butë, ndoshta ngaqë di shumë më tepër të vërteta në krahasim me zotërit e gjallë. Mirpo fundi i botës jo vetëm që s’kish ndërmend të vinte, por i pat bërë mirë hesapet ndaj ndodhive që e paraprinin prej të paktën njëmijë vjetësh. Vrasësi erdhi të ngulej me kokë, më saktë me ballë, në njërin nga plumbat e revolverit tim. Kam dëgjuar se në Ballkan vdekja me plumb në ballë iu urohet trimave. Qysh atë natë, tek hulumtonim kufomën e vrasësit, të tjerët më ngjitën me humor nofkën Nemesis. Dhe më mbeti Nemesis. Mora vesh se kështu u quajtkësh një yll tejet i rrezikshëm, i madh sa dielli, njëfarë binjaku i zi (ose djall) i diellit, i cili rri në pritje prapa diellit dhe gatitet ta mësyjë këtë botë pak para fundit të saj. Jam mjaft i pashëm (kam punuar ca kohë si model për revistat erotike), ish-kampion boksi i peshës së rëndë (në Universitet) dhe jam lindur gjatë njërit prej shumë viteve të koklavitur të këtij brezi, të cilit nuk do t’i jepet asnjë shenjë. Jam, gjithashtu, ‘specialist në mërgimtarë’.
Para vdekjes së zonjës Tais J. nuk kam pasur këtë të folme dhe as këtë mënyrë ndërtimi fjalish. Gjuha ime e atëhershme ka qenë aq e ndryshme nga kjo e pas vdekjes së zonjës Tais J. saqë tani vërtet s’e mbaj mend si ka qenë.
Njoftimi për vdekjen e saj (domethënë e zonjës Tais J., por ndoshta edhe e gjuhës sime të hershme) më erdhi vetëm njëçerek ore pasi trupin e saj të mrekullueshëm e pat gjetur në rrethinat e parkut “Parajsa” njëri nga pastruesit e mesnatës. Meqenëse parku bën pjesë në zonën time, nuk prita të më vinte urdhëri dhe u nguta të mbërrija sa më shpejt në vendin e ngjarjes. Urdhëri do të kish qenë si zakonisht: “Në filan vend, në orën (…), është gjetur i/e vrarë (…), nisu!” Nisesha pa e bërë fjalën dy, njëlloj sikur të më urdhërohej të dilja nga një kompjuter e të hulumtoja botën jashtë, ose anasjelltas. Gjëja që më tërhoqi më shumë vëmendjen, - si pak herë në kësi rastesh, - ishte trupi i së vrarës. Deri atë çast nuk pata parë ndonjë kurm femëror më të hijshëm e më të freskët. Kishte aq pak pleqëri e aq pak shenja se mund të plakej, sa të vinte ta kafshoje. Vetvetiu pandeha se ndodhesha para kurmit të ndonjë vajze të therur pas përdhunimit. Vetëm pasi u gjet koka, vura re se viktima i pat kapërcyer të pesëdhjetat. Më erdhi si për të vjellë. Gjurmët ishin të pakta dhe, si zakonisht pas vrasjeve të kryera pastër, (vrasje që bëjnë pjesë në art, i quaja), nuk të nisnin në asnjë drejtim. Njëpalë veshje të shtrenjta, nga ato që mund të blihen vetëm me shitje shpirti, pranverore, të shqyera. Një çantë e zezë lëkure, me pasaportën, dy të kuq buzësh, një rimel, tri shishka parfumi, një heqëse vetullash, një prerëse thonjsh. Për t’u shënuar: pranë çantës, mbi bar, kapaku i një libri. Titullohej “Oreksi për bukën e qiellit”. Emri i autorit qe djegur. Edhe brendia, qysh në rrënjët e bardha të faqeve, ishte bërë shkrumb. Kopertina, e përzhitur, dukej binjake e shumicës së kopertinave që ndryjnë brenda libra me seks e detektivë të pamposhtur. Trupi i së vrarës, në njëfarë mënyre, të bindte se ajo nuk mund ta humbte kohën me libra më të koklavitur, më të thellë. Mbi gjethurinat e kësaj jete tashmë të këputur rrinte koka prej gruaje gjysmëshekullore, e shkulur, besoj, me një mjet jo fort të mprehtë. Shumëkush mund të betohej se ishte një kokë gruaje të balsamosur.
Dukej se kish dhënë shpirt duke mallkuar çastin kur qe pjellë. Po t’u besonim fetarëve të mëdhenj, i binte të kish pasur shumë mëkate, të cilët egërsia e vdekjes ia kish larë gjer në një. Tek bëheshin matjet dhe fotografitë e rastit, nisa dy njerëz që të rrëmonin nëpër rrethinat e parkut. Mendoja se nuk ishte fjala thjesht për një, por për dy femra të vrara, pra për një shumë të njomë, së cilës nuk i gjendej koka, e për një mesogrua, së cilës nuk i gjehej trupi. Kërkimet nuk sollën kurrgjë të re: e vrara mbeti një. Tani kur të gjitha janë sqaruar, mund të them pa iu trembur vetes se pikërisht kur të vrarën po e hipnin në makinë për ta çuar në morg, - pas autopsisë, doktori, i çmeritur edhe ai nga freskia e kurmit, më tha: “Duket se ka bërë shumë dashuri, jashtë mase, por në një mënyrë që nuk e ditka askush ndoshta përveç Zotit!”, - pra, në ato çaste shqova shkëndijimet e para të atij vegimi vendimtar, vegimit të jetës sime, vegim që më ndihmoi ta çtirrja fillin e kësaj vdekjeje. Paskësh qenë fjala për një krim njëherazi të pashembullt e mëse të rëndomtë, krim që koklavitej kur nuk doje ta besoje e thjeshtohej kur humbje shpresat. Ky krim ish zgjidhur shumë kohë para daljes sime në botë. Mirpo atëhere nuk kisha si ta dija se po bija, si shumë të tjerë, pre e një loje nga ato që mund të bjerrin gjer edhe planete, prandaj ia hyra punës me zell, madje me një ëndje disi më fine se sa ajo që përjetoja zakonisht kur nisja endjen nëpër kthinat e fshehta, shumë herë të parrëfyera, të ‘kursyera’ për Zotin, të jetës së të panjohurve. Pa lënë mënjanë shpërblimet e majme që sjell çnyjëtimi i të fshehtave të ca jetëve, të cilat, në të gjallë, ndoshta s’kanë vlejtur dy lekë, - për gjetjen e vrasësve të së ndjerës zonjë Tais paguante rëndë një pezzo errësire, mbase dashnor i zonjës, - endjet e mia në jetët e të panjohurve janë e vetmja kënaqësi e kthjellët, e pavarur, që shijoj në jetën time prej qënieje episodike, prej gjurmuesi, rrëmuesi, ndëshkuesi, në këtë qytet të paskaj e të padashuri, që të bën kalimtar e të pavlefshëm, sidomos kur nuk je i dashuruar.
Kur kufomën kokëprerë po e çonin në morg, shkëndijat e vegimit filluan të mbushnin vështrimin tim të brendshëm e t’u jepnin gjërave, ngjarjeve të vogla, gjesteve dhe fjalëve të rëndomta e çikërrimave në përgjithësi një hije e një shije që s’e kishin pasur kurrë më parë. Thua se jeta hoqi lëkurët për të më bindur se nuk ishim ata që besonim se ishim. Mirpo deri në çastin kur krimi u zbulua plotësisht, isha dhe mbeta i detyruar ta ndiqja rrjedhën e ngjarjeve çast për çast, në çdo fjalë, në çdo gjest, në çdo vogëlimë, - këtë lojë të pazakontë dhe ende të papërdorur para meje me kaq vetëdije, me kaq art. Në fillim, kur gjendesh vetëm për vetëm me viktimën që s’flet dhe me mungesën e gjurmëve të vrasësit, je i detyruar të dyshosh tek të gjithë banorët e globit. Më pas vjen përzgjedhja e tyre, njëfarë shfajsimi në tufë, i kushtëzuar nga jeta dhe lidhjet e viktimës. Më pas, vjen përzgjedhja tjetër, më pak e mëshirshme, tjetra, edhe më e pamëshirshme, derisa mëshira tretet përballë fytyrës së vrasësit, para syve të tij. Shihesh syndërsy me vrasësin, i ve prangat, ia shpon kokën me plumb, e le të shpëtojë, si ta keni të shkruar.
Duhet të them se, në fillim, të gjithë njerëzit e tjerë, përveç meje, ishin vrasës të mundshëm. Tani, kur të gjitha janë kthjelluar, nuk më vjen të besoj, - më lehtë do të kisha besuar se unë vetë jam vrasësi, - se si kaq shumë vetë mund të përzjehen, të futin hundët, gishtat, të hollat, trutë, dhuntitë, veset etj në një vrasje të vetme, apo se si një njeri i vetëm, ai që do të vritet, - kaq i vlefshëm të ketë mbetur vallë?! - arrin të futë në ngasje kaq shumë ndërgjegje. Sepse me një hov të tillë njerëzit, qoftë edhe këta të sotmit, nuk ngarendin as për të siguruar një folezë në Parajsë, as madje për t’i shpëtuar vdekjes, shpërbërjes së shpirtit, humbjes së emrit. Por ajo që më ka tronditur aq sa më shndrroi si qënie, është e vërteta se sa shpejt, saktë, në heshtje, pa humbur kohë, kuptohen e bashkëpunojnë njerëzit me njëri-tjetrin, miq e armiq, kur duhet të përmbushin një vrasje. Nuk di se cilit duhej t’ia kish bërë planin njerëzimi, që një brezni e vetme e tij, të paktën për një gjysmë shekulli, të kish jetuar në paqe e mirëkuptim. Di vetëm se ata që nuk do të kenë kohë, ose durim, që të ndjekin coprat e jetëve të mbyllura a të përngjitura në këto fletë, ende nuk ndodhen jashtë lojës së mësipërme
Nemesis
Vactina Magna
15 mars, njëri nga këta shumë vitet
që dyshoheshin se do të sillnin
fundin e botës.
Para vdekjes së zonjës Tais J. nuk kam pasur këtë të folme dhe as këtë mënyrë ndërtimi fjalish. Gjuha ime e atëhershme ka qenë aq e ndryshme nga kjo e pas vdekjes së zonjës Tais J. saqë tani vërtet s’e mbaj mend si ka qenë.
Njoftimi për vdekjen e saj (domethënë e zonjës Tais J., por ndoshta edhe e gjuhës sime të hershme) më erdhi vetëm njëçerek ore pasi trupin e saj të mrekullueshëm e pat gjetur në rrethinat e parkut “Parajsa” njëri nga pastruesit e mesnatës. Meqenëse parku bën pjesë në zonën time, nuk prita të më vinte urdhëri dhe u nguta të mbërrija sa më shpejt në vendin e ngjarjes. Urdhëri do të kish qenë si zakonisht: “Në filan vend, në orën (…), është gjetur i/e vrarë (…), nisu!” Nisesha pa e bërë fjalën dy, njëlloj sikur të më urdhërohej të dilja nga një kompjuter e të hulumtoja botën jashtë, ose anasjelltas. Gjëja që më tërhoqi më shumë vëmendjen, - si pak herë në kësi rastesh, - ishte trupi i së vrarës. Deri atë çast nuk pata parë ndonjë kurm femëror më të hijshëm e më të freskët. Kishte aq pak pleqëri e aq pak shenja se mund të plakej, sa të vinte ta kafshoje. Vetvetiu pandeha se ndodhesha para kurmit të ndonjë vajze të therur pas përdhunimit. Vetëm pasi u gjet koka, vura re se viktima i pat kapërcyer të pesëdhjetat. Më erdhi si për të vjellë. Gjurmët ishin të pakta dhe, si zakonisht pas vrasjeve të kryera pastër, (vrasje që bëjnë pjesë në art, i quaja), nuk të nisnin në asnjë drejtim. Njëpalë veshje të shtrenjta, nga ato që mund të blihen vetëm me shitje shpirti, pranverore, të shqyera. Një çantë e zezë lëkure, me pasaportën, dy të kuq buzësh, një rimel, tri shishka parfumi, një heqëse vetullash, një prerëse thonjsh. Për t’u shënuar: pranë çantës, mbi bar, kapaku i një libri. Titullohej “Oreksi për bukën e qiellit”. Emri i autorit qe djegur. Edhe brendia, qysh në rrënjët e bardha të faqeve, ishte bërë shkrumb. Kopertina, e përzhitur, dukej binjake e shumicës së kopertinave që ndryjnë brenda libra me seks e detektivë të pamposhtur. Trupi i së vrarës, në njëfarë mënyre, të bindte se ajo nuk mund ta humbte kohën me libra më të koklavitur, më të thellë. Mbi gjethurinat e kësaj jete tashmë të këputur rrinte koka prej gruaje gjysmëshekullore, e shkulur, besoj, me një mjet jo fort të mprehtë. Shumëkush mund të betohej se ishte një kokë gruaje të balsamosur.
Dukej se kish dhënë shpirt duke mallkuar çastin kur qe pjellë. Po t’u besonim fetarëve të mëdhenj, i binte të kish pasur shumë mëkate, të cilët egërsia e vdekjes ia kish larë gjer në një. Tek bëheshin matjet dhe fotografitë e rastit, nisa dy njerëz që të rrëmonin nëpër rrethinat e parkut. Mendoja se nuk ishte fjala thjesht për një, por për dy femra të vrara, pra për një shumë të njomë, së cilës nuk i gjendej koka, e për një mesogrua, së cilës nuk i gjehej trupi. Kërkimet nuk sollën kurrgjë të re: e vrara mbeti një. Tani kur të gjitha janë sqaruar, mund të them pa iu trembur vetes se pikërisht kur të vrarën po e hipnin në makinë për ta çuar në morg, - pas autopsisë, doktori, i çmeritur edhe ai nga freskia e kurmit, më tha: “Duket se ka bërë shumë dashuri, jashtë mase, por në një mënyrë që nuk e ditka askush ndoshta përveç Zotit!”, - pra, në ato çaste shqova shkëndijimet e para të atij vegimi vendimtar, vegimit të jetës sime, vegim që më ndihmoi ta çtirrja fillin e kësaj vdekjeje. Paskësh qenë fjala për një krim njëherazi të pashembullt e mëse të rëndomtë, krim që koklavitej kur nuk doje ta besoje e thjeshtohej kur humbje shpresat. Ky krim ish zgjidhur shumë kohë para daljes sime në botë. Mirpo atëhere nuk kisha si ta dija se po bija, si shumë të tjerë, pre e një loje nga ato që mund të bjerrin gjer edhe planete, prandaj ia hyra punës me zell, madje me një ëndje disi më fine se sa ajo që përjetoja zakonisht kur nisja endjen nëpër kthinat e fshehta, shumë herë të parrëfyera, të ‘kursyera’ për Zotin, të jetës së të panjohurve. Pa lënë mënjanë shpërblimet e majme që sjell çnyjëtimi i të fshehtave të ca jetëve, të cilat, në të gjallë, ndoshta s’kanë vlejtur dy lekë, - për gjetjen e vrasësve të së ndjerës zonjë Tais paguante rëndë një pezzo errësire, mbase dashnor i zonjës, - endjet e mia në jetët e të panjohurve janë e vetmja kënaqësi e kthjellët, e pavarur, që shijoj në jetën time prej qënieje episodike, prej gjurmuesi, rrëmuesi, ndëshkuesi, në këtë qytet të paskaj e të padashuri, që të bën kalimtar e të pavlefshëm, sidomos kur nuk je i dashuruar.
Kur kufomën kokëprerë po e çonin në morg, shkëndijat e vegimit filluan të mbushnin vështrimin tim të brendshëm e t’u jepnin gjërave, ngjarjeve të vogla, gjesteve dhe fjalëve të rëndomta e çikërrimave në përgjithësi një hije e një shije që s’e kishin pasur kurrë më parë. Thua se jeta hoqi lëkurët për të më bindur se nuk ishim ata që besonim se ishim. Mirpo deri në çastin kur krimi u zbulua plotësisht, isha dhe mbeta i detyruar ta ndiqja rrjedhën e ngjarjeve çast për çast, në çdo fjalë, në çdo gjest, në çdo vogëlimë, - këtë lojë të pazakontë dhe ende të papërdorur para meje me kaq vetëdije, me kaq art. Në fillim, kur gjendesh vetëm për vetëm me viktimën që s’flet dhe me mungesën e gjurmëve të vrasësit, je i detyruar të dyshosh tek të gjithë banorët e globit. Më pas vjen përzgjedhja e tyre, njëfarë shfajsimi në tufë, i kushtëzuar nga jeta dhe lidhjet e viktimës. Më pas, vjen përzgjedhja tjetër, më pak e mëshirshme, tjetra, edhe më e pamëshirshme, derisa mëshira tretet përballë fytyrës së vrasësit, para syve të tij. Shihesh syndërsy me vrasësin, i ve prangat, ia shpon kokën me plumb, e le të shpëtojë, si ta keni të shkruar.
Duhet të them se, në fillim, të gjithë njerëzit e tjerë, përveç meje, ishin vrasës të mundshëm. Tani, kur të gjitha janë kthjelluar, nuk më vjen të besoj, - më lehtë do të kisha besuar se unë vetë jam vrasësi, - se si kaq shumë vetë mund të përzjehen, të futin hundët, gishtat, të hollat, trutë, dhuntitë, veset etj në një vrasje të vetme, apo se si një njeri i vetëm, ai që do të vritet, - kaq i vlefshëm të ketë mbetur vallë?! - arrin të futë në ngasje kaq shumë ndërgjegje. Sepse me një hov të tillë njerëzit, qoftë edhe këta të sotmit, nuk ngarendin as për të siguruar një folezë në Parajsë, as madje për t’i shpëtuar vdekjes, shpërbërjes së shpirtit, humbjes së emrit. Por ajo që më ka tronditur aq sa më shndrroi si qënie, është e vërteta se sa shpejt, saktë, në heshtje, pa humbur kohë, kuptohen e bashkëpunojnë njerëzit me njëri-tjetrin, miq e armiq, kur duhet të përmbushin një vrasje. Nuk di se cilit duhej t’ia kish bërë planin njerëzimi, që një brezni e vetme e tij, të paktën për një gjysmë shekulli, të kish jetuar në paqe e mirëkuptim. Di vetëm se ata që nuk do të kenë kohë, ose durim, që të ndjekin coprat e jetëve të mbyllura a të përngjitura në këto fletë, ende nuk ndodhen jashtë lojës së mësipërme
Nemesis
Vactina Magna
15 mars, njëri nga këta shumë vitet
që dyshoheshin se do të sillnin
fundin e botës.
