Me vete

 

[Prozë e thyer]



Tim eti, Kopi Kyçykut
(1943-2024) 

 

Shtëpiza për qirinj – po ai vit

Kur më qëndruan pranë

vetëm Zoti dhe muzika

 

Udhëtimi i tim eti

Zgjati sa kalimi

I një qiriri

Nga tryeza për „të gjallë”

Tek tryeza e „të fjeturve”.

 

Pët disa grima u enda symbyllur

Me qiririn në dorë, si lutje,

mes dy botësh.

Zgjidhe vetë ku dëshiron të digjesh, i thashë pa zë

 

M'u kujtua këshilla e shitësit plak të qirinjve:

Mos ndizni qirinj të mëdhenj pranë të vegjëlve, zotni, ju lutem,

Se i djegin në brinjë dhe i përkulin,

i gjunjëzojnë... para se ta përmbushin flijimin...

dhe ua çojnë dëm dritën e papërdorur

 

Më erdhi rëndë të dilja:

Nuk qan burri në këtë moshë.

 

Kur lotët u kthyen mbrapsht

Për t'u dhënë edhe një kuptim

Gjakut e bojës

Jashtë qënkej dyndur shtrëngata

Me dëborë e breshër si sy smirëzinjsh,

me gjilpëra të akullta shiu, me

trungje të çartur e kujë zogjsh a shpirtrash

 

Ftohtë sa s'dilej as nga varri

Por të paktën kish mure dhe hije drite

 

Mbi çatinë e shtëpizës së qirinjve

Ra pa frymë edhe një zog

Vrarë nga bubullimat

 

Dy pleq të kërrusur dhe një fëmijë si pa kokë

Hynë brenda verbtazi

Dhe gjetën me nuhatje nga një cep ku të

Ndreqnin frymëmarrjet

S'kishin qirinj

Por të paktën suferina ende s'i kish

Shembur muret – as dritën e hijes

 

Ku do të isha mbytur, po të mos hyja këtu për t'u çmallur

Me tim atë

Vallë si jetonin këta vdekatarë

Që i kishin shpëtuar shqotës

Po s'kishin qirinj

Apo

 

E dija se plakja mbulonte me pikëpyetje

të gjitha shenjat e pikësimit   

 

Nisën të ngrohnin duart dhe të thithnin

Nga pak tym apo hije flakëzash

S'dilej as nga varri

Hytë këtu që të shpëtonit, me shpresën se

shtrëngata dikur do të ndalet.

Po sikur të vazhdojë pa fund

 

Mos ikni nga vendi ku fati turret t’ju rrënojë,

sepse aty vetë Zoti lufton për ju.

E kur ke Zotin me vete, kush,

çfarë mund të të mungojë

 

Belbëzova: Merrni ju duarzbrazurit

qiririn e ndonjë të panjohuri

Për të ndriçuar sadopak rrugicat e shpresës

Se koha nën sprovë s'dihet sa zgjat

E me sa ta shkurton jetën

A dritën

 

Po ata jashtë

Dikur të dëbonin qençe nga jetët e tyre; tani

Shisnin gjithçka për të të thithur në to. Endeshin e hanin e pinin

E gajaseshin e bërtisnin e ndukeshin e plekseshin

E shkruanin e ndanin çmime e dekorata

E mbanin fjalime e mbushnin ajrin me kërpudha lajkash apo

Nguteshin të pagojë e me sytë

Ngulur mbi telefona

O sikur s’do vdisnin kurrë, o si

Robër që as vdekja s'ka ç't'u marrë

 

Më patën shajnitur kaherë guximi dhe lirshmëria e tyre –

në zgrip të pavetëdijës

A thua se isha ai fëmija pa kokë

që dridhej mes qirinjve

Aq herë pata ëndërruar t'u ngjaja

Si ndonjë i vdekur para kohe

Me fytyrën ngjitur pas qelqit që ndan vdekjen nga jeta

Pse rrufetë s'ishin krisje të atij qelqi

 

E dija se plakja  rrallonte

shenjat e pikësimit. Ose i fshinte

fare.

 

Me qiririn e tim eti nisa të ndizja

Qirinjtë që qenë fikur mbase nga lodhja

Kështu sikur pata mbetur edhe në mërgim

Fund nëntori '91

Pinim kafen e rrugës së mbarë

Ikja dihej, kthimi – as pas vdekjes

Ju lutem mos qani, tha Nëna, se djali është për udhë

Dhe tri pika loti i ranë mbi filxhan. Po qan, e pyeti im atë me të qeshur,

Dhe iu mbushën sytë

Të mbahemi, thashë unë duke vënë buzën në gaz,

Dhe u shkreha në lot

U bëtë fëmijë fare, qeshi im vëlla

Dhe ktheu kokën në anën tjetër

 

Na mbështolli një frymëtim qirinjsh

Pastaj aq e përdhosura „qesh me lot”

s’u bë dot kurrë më e vërtetë

 

Qe varfëri vegimtare dhe mot për festë mbi Tiranë

Betoheshe se asgjë nuk kujiste:

Hëngshin udhët e huaja (Se tonat

Janë ngopur)

Siç ju ha smira mëlçitë, u gjegja,

Që të vdesë urie ajo shkaba e gojëdhanave

 

Mos vallë duhej të isha kthyer

- Si po ju duket atdheu, zotni

- Pa baba

 

Kurrë s'më ka dhembur shpirti kështu, po s'jam i dëshpëruar.

Të paktën m’u dëshmua sërish se

Paskam shpirt

Dhe kjo vetmi…, iu drejtova tim eti

Por, të qahesh nga vetmia, është si të qahesh

Që ke në jetë vetë Zotin,

Do gjë në vend të Tij

më tepër njerëz

Nga ç'të ka falur

 

Flakëzat e fikura u sosën

Ç’mbeti për t’u ndezur, ç’mbeti për t’u fikur

Po ndihesha peng si në ndonjë libër timin

Po mbase vetëm kështu, autor pengu e peng autori,

ose autor-e-peng do të mund të zgjedhësh

Një vdekje të bukur

Si e tim eti

 

Dikur pyeta veten: tani po rri ngaqë e do çnjerëzisht lëkurën;

I trembesh një shtrëngate si aq të tjera, apo ngaqë

ndihesh Në Shtëpi

 

Tridhjetë e kusur vjet u le peng mungesën

Tani tërhiqe si me grep

U shua zëri i errët që të pëshpëriste

Se ua lije mungesën që të mos hanin kokat

Merre e ndoshta do të jesh i dukshëm vetëm për

Të fjeturit e pagjumë

 

Shqova shkarazi mahnitjen

Plot pezm të fshehur të vetëtimave

Vetë-ti, qesha me vete

Vétë-tí. Ti vetë (e parë, e dytë, e tretë)

Ti me vete. As hije

S'do të kisha pasur

Pa këto flakëza

S’mbahet jeta me vetëtima

E as vjen drita me një vetëtimë. As me dy a tri

Ja: thyhen e humbin në çngjyrosje

Para flakëzave si buzëqeshje

Që s'kanë kufij

 

Ndoshta moti do të zbutej

Pasi të fikej flakëza që ndizte të tjerat

Shpesh kaq zgjaste një jetë

Disi më pak një dashuri

Ose anasjelltas


Kafeneja e të Pathënave
'25, qershor