Dy verbime – një dashuri, ose anasjelltas


(…) Erërat e vjeshtës dhe të shiut nuk arrinin të dëbonin, apo të shprishnin erërat e qytetit. Nga mishrat e përzjera me ilaçe dhe gjakra të pavullnetshëm, ai voziti nëpër shtjella gjellësh të ndryshme, avujsh fërneti e kafeje, gromësimash e urimesh, deri në aromën e dhomëzës ku do të nisnin t’i rriteshin kockat dhe të mbushej me mish. Siduket kjo ndodhte me qëllim që truri, ose zemra e stërmadhe të mos cënonin me asgjë baraspeshën e kësaj bote. Se, siç do të mësonte më pas, njerëzit me zemër ose me tru të madh nuk e kanë të gjatë. Zemra dhe truri rriteshin – jeta mpakej. Dhe anasjelltas.

Copëza nga kthimi, ose nga rruga drejt shtëpisë së parë do t’i faniteshin kur ishte në gjimnaz dhe kur (gjithmonë me vonesën e shenjtë a të mallkuar të përshkrimeve) do të merrte vesh se paskësh qënë një grimë larg, ose afër vdekjes. Copëzat i kalonin para (brenda) sysh si në një film, por renditur ndryshe. Ai kishte tashmë një kohë të vetën, me tjetër gjatësi dite, nate, ankthesh, përmbysjesh shpirtërore e lartimesh, por ende nuk e kish gjetur dorën që rendiste copëzat. Dorën befasuese, hyjnore, vlerën e së cilës e kish kuptuar më mirë pó vite më vonë, pasi një sigurims e pat kërcënuar me shprehjen: “Po t’i premë duart, me çfarë do shohësh, mor zagar, ë?!” Sipas përshkrimit të Mirës (e dashura e atëhershme), nga oborri i së cilës sapo pat dalë, disa djem që e mbanin veten për gango e kishin vënë në mes dhe kishin nisur ta shtynin sa tek njëri tek tjetri, sikur ai të ishte koha e akrepave të një sahati. Duhej të qenë dehur, se kutërbonin si haletë e trenit. Njëri prej tyre synonte ta shtinte Mirën në dorë dhe nuk e pat duruar dot turpin që një qorr paskësh dalë më i fortë në betejën e dashurisë, për më tepër që edhe Mira qe e verbër dhe vetiu, mes një qorri dhe një shikuesi, qoftë ai edhe çakërr, duhej të zgjidhte këtë të fundit. Se ç’do bënin në këtë jetë dy verbanë?! Çdo njeriu e sidomos çdo çifti i mjaftonte e i tepronte një verbim i vetëm. Prandaj, pas shtyrjeve, pështymave e gajasjeve, në rrugicën e ngushtë tiranase, garipi e pat mbështetur pas një muri prej qerpiçi dhe i kish shfryrë:

- T’i qes rrylat me kta dur, mor qorr muti, merr vesh…

Në mungesë të syve, ai merrte vetëm vesh, erë, frymë dhe duar. Rrylat i dukeshin si kokërdhokë sysh dhe shkulja e tyre nuk e frikësonte. Mbret Edipi i pat shkulur vetë, kështu i pat rrëfyer Babai. Kurse ai edhe po t’i kishte, edhe po t’ia shkulnin, pó aty mbetej. Nuk e pat ndjerë rrezikun e thikës që i endej e etur për gjak rreth gurmazit, por i pat ardhur ndoht, gati për të vjellë, që ai derdimeni kish gabuar gjininë e duarve, ndoshta ngaqë edhe skota e tij (ai e quante rracë) përdornin pó duart për të jetuar, a për të parë, dhe ato duar ishin aq të dhunshme e të zbrazura nga poezia e epërme, sa s’mund të ishin veçse të gjinisë mashkullore, për të mos thënë kafshërore. Por makthi dhe nënqeshja e brendshme, plot dritë, e atyre çasteve i patën veguar të fshehtën e çdo çifti dhe shprehjen “Dashuria është e verbër”. Vetëm kur dashuria të niste të shihte, për të zezën e shumë vetëve, fundi i kësaj bote do të ishte fare afër, madje edhe pranë. Dhe ajo dukej qartë se do të niste të shihte, - shenjat qenë shfaqur prej vitesh, - si puna e atij të verbërit që humb durimin dhe heq dorë nga shpirti i vet, me shpresën se po sheh.

Ishte ende në gjimnaz kur nuhati, ose iu tha, se dashuria së shpejti do të hiqte dorë nga verbimi dhe lutej vetëm që ai të mos i shihte ditët dhe vitet pas asaj gjëme. (...) 


Fragment nga ”Kryevepra”, roman 355 f. / së shpejti
Ballina KŰdesign©