Me
këta vargje të hidhur mbyllej dita e tij. Dita, e cila në të gdhirë ngjante me
një mur që duhej brejtur me dhëmbë dhe e cila, me t’u ulur mbrëmja, harrohej
sikur të mos pat kaluar fare në jetën e tij.Ishte një nga hojnat e kujtesës për të të mashtruar sa mundte se nuk
plakeshe, nuk përparoje drejt varrit. Mbante mend vetëm se, si edhe shumë ditë
më parë, kishte pirë shumë kafe, kishte folur shumë dhe pa e pasur mendjen në
ato që thoshte e dëgjonte, pa qënë fort i sigurtë, po asfortkurreshtar,
se ku e pat pasur mendjen. Në të vërtetë, qysh kur kishte kujtesë, ai pat pirë
shumë kafe, duke shtjelluar çështjet politike, duke përfolur dashuriçkat e
zyrtarëve të tjerë, apo gafat e tyre, pastaj zbërthente nyjet e tjera të
politikës, duke rrufitur kafenë dhe përgojonte dashuritë e të tjerëve. Ishte
njeri i mbyllur, zemërmirë, dhe kafetë nuk i pinte me qëllim të keq. Mirpokish filluar të vuante nga një
mungesë të paktën e dyshimtë vëmendjeje, njëfarë shtangieje prej tubimesh
mortore, falë së cilës harronte hollësirat e ditës, harronte edhe sa kafekish rrufitur.
Kësisoj dita e linte jashtë saj, e braktiste në mbrëmje, dhe mbrëmjet kishin
filluar të ishin shumë të lagështa, me shira që rizgjonin e flladitnin
kutërbimin e plehërave të qytetit, shira që shkretonin udhët e që t’i rëndonin
këpucët me gjethe të kalbura.
Kur mbaronte detyrën, në kokë vazhdonin t’i
zukatnin bisedat e thërrmuara të ditës, biseda që i dukeshin më tepër si ca
këngë të inçizuara keq, këngë të përdhosura, ku përzjeheshin edhe planet e tij
për t’ia mbathur një orë e më parë nga ky qytet, ose për t’i shtuar xhepit
ndonjë lek. Sepse thuhej haptazi që tani ishte një mallkim i vërtetë të
mbeteshe në qytet, dhe thuhej se kohërat ishin vërtet të arta për xhepin, pra
ishte gomarllëk të mos gllabëroje ndonjë copë nga ari i tyre.
Pas kyçjes së zyrës, ai shëtiste njëcopëherë
në bulevard, për të shtrydhur kokallat, dhe mendonte me njëfarë makthi se po
plakej para kohe. Plehërat e pafundme, kafetë dhe ari i këtij qyteti po e
plaknin para kohe. Kur shtrohej për të ngrënë, mes gumëzhimës përmjerëse të
qebaptoreve, apo mes shilteve të restoranteve më të fisëm, kokën ia pushtonte
heshtja, një heshtje me prejardhje fetare, besonte ai, kurse gjellët e bindnin
se nuk po plakej para kohe, por se mendimi që po plakej para kohe e tundonte të
dorëzohej.
Kthehej në banesën e vet në të ngrysur.
Mposhtte erën e qelbur që brofte nga strehimi i katit përdhes, hapte derën,
hynte, kyçte derën, hiqte kravatën, zhvishte xhaketën, hiqte këmishën, lahej
shkarazi me currilat e akullt që rridhnin nga fuçia prej ullinjsh e shndrruar
në dush, - currila që sikur dilnin të paqtonin marrëzinë e një kombi të tërë e
jo të një koke anonime, - pastaj ndizte televizorin, rehatohej në kolltukun
përballë televizorit dhe shihte televizor. Pinte ndonjë kafe, apo çaj kinez me
cigare, tashmë pa folur as me vete, gjuante ndonjë film me seks, dhe s’kishte
drithma më të këndshme se sa ato që të pushtonin kur ekrani, ai sy i epshit të
botës, përmbytej nga sisët dhe vithet e kërcyera të femrave të panjohura, të
cilat, duke qënë, si të thuash, pasuri e përbashkët, ia dilnin mbanë të ishin
edhe pasuri vetjake e secilit. Por s’kishte netë më të mundimshme se sa ato me
filma që rrekeshin të zgjidhnin çështjet e mëdha, të përjetshme, të botës, Ai
ish bindur kaherë se nuk qe lindur të merrej me ndreqjen e botës; nuk qe lindur
të zgjidhte asgjë.
Ai vetëm udhëtonte drejt varrit të vet.
Kurse në qytet, siç e ksih thënë me të drejtë
një shkrimtar, secila orë përmallej për qetësinë, sigurinë dhe kamjen e një
dite më parë. Sërish shumë të panjohur dinin me saktësi numurin e nishaneve në
trupin tënd, numurin e vrimave në kanatiere e mbathje, mënyrën tënde të të
gërrhiturit, të të kolliturit, të të pjerdhurit në vetmi, dhe mbeteshin vërtet
të pakalueshëm për të rrahur gjoksin me numurin e dashnoreve që kishin shkelur.
Kurse ai kuptonte me një hidhërim gjithnjë e më të argasur se nuk i shpërngulte
dot rrënjët nga ky qytet i mallkuar, aq më tepër tani që e kishin ngritur në
detyrë, dhe kishte vetëm një dashnore, ku platitte sa herë mundte egërsinë e
gjakut. Në fakt, ai mendonte shumë për seksin, ndofta ngaqë femrat i trokisnin
parreshtur në derën e zyrës, i trokisnin për të zgjidhurhalle,
dhe fanitja e tyre tek pragu, pamja e zyrës, mjerimi i përsëritur gjer në vjellje
i halleve, domethënë fantazia mëse e varfër e fatkeqësisë njerëzore, nuk ia
hiqnin mendjen nga seksi. Mendonte vetvetiu se hallet ishin jo vetëm ca mundësi
shkatërrimi, por edhe zbavitjeje për fatzinjtë e varfër. I dukej se femrat, në
të vërtetë, nuk ia zinin derën për t’iu lutur e përgjëruar t’u zgjidhte hallet,
por për t’iu dhënë, për t’ia fashitur atë ankth të fshehtë seksual, që s’dihej
nga buronte, - dhe këtë joshje të errët ai e shijonte përditë, në pushimet mes
kafeve, sepse hallet s’kishin të mbaruar, kurse shumica e tyre lypnin muaj e
nganjëherë vite për t’u zgjidhur. Por mbase nuk e hiqte dot mendjen nga seksi
falë arsyesh të tjera. Falë atij dëshpërimi të skajshëm që ia flakërinte sysh
të vërtetën se nuk kishte një jetë të vetën, një dhomëzë të vetën, të ngrohtë,
të ndriçuar mirë, se nuk e priste askush e se ndofta askush nuk do ta qante me
gjithë mend pas vdekjes. Nuk kishte një jetë ku të mos ndihej kaq mizorisht
askush e ku të mos i duhej të ngjëronte, ai ata zagarët e nëntryezave, mbeturina
nga gratë a dashnoret e të tjerëve. Në fakt, gjatë gjithë jetës, meqënëse Zoti
po vonohej, ai nuk I kishte gjetur ndonjë mëkëmbës më të hajrit se seksi.
Ajo me të cilën pat kapërdirë muajt e fundit,
tani si sillej disi ftohtë, ndonëse nuk ia kundërshtonte fantazitë e shfrenuara
të epshit. Ajo e duronte vërtet me stoicizëm, sepse muret me lagështirë,
mobiljet e plakura të zyrave, mobilje mbetur dhuratë nga një regjim
katragjyshësh, i shtinin atij një epsh jonjerëzor, i frymëzonin gjëra
rrënqethëse. Ajo i pranonte të gjitha shpikjet e tij në heshtje, me heroizmin e
murit, kurse ai vepronte pó në heshtje, me zellin e muratorit. Ajo nuk i
kërkonte asgjë dhe nuk dihej se ç’ëndrre i flijohej me atë përkushtim, kurse ai
niste e mbaronte punë duke ëndërruar të tjera dhe nuk e vristefortmendjen.
E dinte se në këtë dynja gjallonin ca njerëz, vlera e të cilëve përmblidhej në
mundësinë që, përmes trupave të tyre, ti të shtije në dorë e të shijoje trupa
njerëzish të tjerë, në heshtje e fshehtësi të plotë, pa dëme e kokëçarje të
rëndomta, si përmes të rënës me dorë, vetëm se me më pak hidhërim. Vetëm një
herë ajo i qe ankuar me gjysmë zëri se ai nuk e përkëdhelte fare, nuk i thoshte
asnjë fjalë të ëmbël, se e trajtonte si ndonjë copë dru. “Kam edhe unë
personalitetin tim”, kishte përsëritur ajo tiradën e të gjitha femrave që e
pandehin veten të martirizuara. Ai ia pranonte personalitetin që kishte, sepse
ia gjente me lehtësi mes kofshëve. Kishte një personalitet të ngushtë e të
nxehtë si prushi. Kur mbaronin murin dhe kur shpëtonin nga ajo angari e
domosdoshme, ai kthehej në shtëpi duke pirë cigare dhe duke i këqyrur
kalimtarët me një nënqeshje të pakontrollueshme vetëkënaqësie, gati i bindur se
uakish futur të
gjithëve njëheresh, pa përjashtim. Ja ç’ishte në gjendje të bënte qoftë edhe
personaliteti i një femre të vetme. Në kokë i dyndeshin copëra pamjesh nga
ngritja e murit, copëra nga mishi i saj, vezullime flokësh, nga tundja e
gjinjve të shëndetshëm - gjëra që Ai i njihte prej kohësh dhe ku s’kish lënë
gjë pa futur e pa nxjerrë. Atëhere, si për t’i rikujtuar se asnjë mallkim nuk
vihej poshtë me një bërje muri, një shije e pështirë i ngjitej drejt hundëve, e
nxitte të merrte vrapin rrugicave, të thyente xhamat me gurë, a të hidhej nga
ndonjë urë, poshtë së cilës lumi nuk ishte tharë.
Por nuk bënte asgjë të keqe.
Ndjenjat e mësipërme i provoi edhe natën kur
thuhej se mund të plaste lufta. Tek ngjiste shkallinat e brejtura të pallatit,
mes mureve të holluar nga parrullat, i erdhi vetiu të pyeste veten se si do të
kishin rrjedhur gjërat nëse ai do të kishte qënë femër. Ndoshta do të dilte
mbrëmjeve në xhiro, nganjëherë përkrahu me mamanë, për të peshkuar ndonjë të
huaj nga ata që vinin për të sjellë ndihma, për të sjellë Lajmin e Mirë, për të
shfryrë kurreshtjet, ose thjesht për të vërejtur nga afër se me sa mjeshtëri ia
hapnin gropën vetes gjallesat e rralla të Ballkanit. Por edhe nëse plaste
lufta,ajodo të kish ditur t’i dilte së keqes
para, duke u bërë në kohën e duhur dashnorja e fshehtë e ndonjë zyrtari me bole
të rënda, e ndonjë pasunari, e ndonjë oficeri pushtues, ose, larg qoftë, ndonjë
dorë e palarë do ta kish tërhequr zvarrë për flokësh, në ndonjë cep pallati a
kamioni, ku djelmosha të fuqishëm e të ndërkryer do ta kishin përdhunuar sa të
mos i bënte më përshtypje as lufta në fuqi të luftës.
Ai rrotulloi çelësin për herë të tretë,
zhvoshku këpucët pa i zgjidhur dhe shkopsiti pardesynë. Vari pardesynë në
errësirë dhe liroi kravatën. Hoqi kravatën, xhaketën dhe zbërtheu kopsat e
këmishës. Zhveshi këmishën, liroi rripin e pantallonave, hoqi pantallonat. Kur
u gjend në temperaturën e vakët të veshjeve shtëpiake, ndjeu një si
marramendje. Ndofta nga afrimi i luftës. Ndofta po e zinte paraprakisht gjaku
që pritej të derdhej. Vuri një kafe dhe ndezi një cigare. Kafeja ishte pa hile,
por hileja e kafesë së klubit nuk kishte të paguar. Kafenë e piu para dritares.
Dritarja ishte pa perde dhe mjaftueshëm e pistë, që kalimtarët dhe fqinjët të
besonin se në atë dhomë jetonte një lugat. Rruga ishte e zbrazët. Pemët e
dikurshme i patën thyer gjatë një demonstrate, sepse qenë mbjellë gjatë
regjimit të pashpirt. Trungjet e shkalafitur po lakuriqeshin. Ca gjethe të
ardhura nga kushediku ngjanin si ca lakuriqë nate të shtrydhur. Llampat ishin
të mekura. Ai përmbysi filxhanin dhe fiku cigaren. Televizori po jepte një film
me herkulë. Atij nuk i pëlqenin herkulët. Stacioni tjetër po fliste për
çarmatimin. Tjetri paraqiste shkaqet e SIDA-s dhe masat mbrojtëse. Vijonin
dëmet e duhanit dhe të drogave të lehta. Stacioni i katërt po intervistonte
njërin nga viganët e politikës botërore. Kusuri i stacioneve kishin reklama
për: gjalpin, prezervativin, ushqimin e qenve, veturat, furçat e këpucëve,
pambukun e zakoneve etj. Ai fiku televizorin dhe dritat dhe shkoi të flinte pa
e lëçitur filxhanin.
Dhoma, falë llampave të rrugës, të kujtonte
një rrënojë. Ai mbylli perdet dhe u shtri. U shtriq.Povinte lufta. Zgjati duart
drejt komodinës dhe hapi sirtarin. Kuja e sirtarit shërbente edhe për të
trembur merimangat. Duart e tij u tërhoqën prapë nën jorgan, aty ku ishte
ngrohtë, qetë, e ku nuk vinte lufta kurrë, pasoi një heshtje - e dhoma nisi të
mbushej me ca frymëmarrje të shpejtuara. Frymëmarrjet nguteshin, arrinin një
kulm, merrnin tingujt e astmës, pastaj fikeshin, në përputhje me një ritëm
tashmë të rëndomtë për botën e vetmisë mashkullore. Coprat e frymës u shndrruan
në fjalë, fjalë të ëmbla, ledhatuese, fjalë që herë kapiteshin nga dalldia,
herë këputeshin për të rritur dendësinë e përkëdheljeve, herë gëlltiteshin
bashkë me gllënjkat e epshit vetëm ty të kam zemra ime pëshpëriste ai ngrohu
tani se po vjen lufta po v luf ngrohmë edhe mua buzët buz dhe dalngadalë
nxehtësia e pushtoi të tërin, i nxorri lëngun, si të thuash, kurse lëngu i
çmuar brofi në terr si ndonjë tufë pleshtash të dehur, duke i përzjerë ëmbël
kufijtë e vjetër e torturues të sendeve. Më vonë, kur sendet dhe ngjyrat që
prisnin ardhjen e luftës hynë sërish në lëkurët e tyre, ai rënkoi për herë të
fundit dhe nxori duart jashtë. Nxori duart dhe e vendosi sërish pistoletën e
zezë në sirtar.