Ariela
qeshi me gjithë shpirt me rrëfenjën e udhëtimit të posaçëm, – titulluar Të
gjeta në këtë botë e s’po të gjej në një skutë të saj, – atë natë Viti të
Ri në Durrës, një vit pas vdekjes së Kufitarit, kur Bajlozi dora vetë iu
shfaq krejt papritur te pragu i restorantit, veshur në të bardha, me celularin
dhe me çelësat e Mercedesit në dorë, qethur zero, me ata sytë pak si të vëngër
dhe me rebrat ku vareshin si çarçafë bëmat e dhjetë vjetëve mungesë. Ajo qe
grindur keq, si në çdo fund viti e afrim festash, me “mortjen e vet
vizë-vjeçare” (ashtu pat pagëzuar jo krejt pa dhimbsuri pashain e strucave) dhe
bashkë me dy shoqe nga ato fatpadalat qё iu vijnё zakonet njё orё para se tё
dalin pёr gjah e t’ia bёjnё njё herё fora, kishin vendosur ta festonin Vitin e
Ri buzë Adriatikut. Ariela jo, por dy shoqet e saj, lënesha, por plot humor,
rrinin mbrehur pas qerres së bestytnive. Ende besonin fshehtas se, po ta
festoje Vitin e Ri në një vend të ndryshëm nga ai ku gjalloje rëndom, ai të sillte
tjetër fat, ndonëse bregdeti qe bërë gati njëlloj kudo, edhe majëmalet, edhe
zonat e tjera turistike, e fati mbetej po aq koprac, ose ato nuk qenë në
gjendje të besonin diçka tjetër, ose dikë tjetër. Do të kishin vigjëluar buzë
Adriatikut qysh në verë, po ta kishin ditur se ai Vit i Ri do t’u sillte si
peshqesh turbullues vetë Gined Enkelanën, tashmë i mirënjohur në klube e gazeta
(me emrin e përditshëm) si mbrojtës viktimash dashurie, Dashnorin që
i priste vitet e rinj ku ta gjenin, ose më saktë: ku mbante Zonën e Dashurisë,
dhe i cili, sapo rinjohu Arielën e tij të vetme, u përkul mbi tryezën e tyre, i
afroi buzët tek vathët dhe pëshpëriti:
- Të kam shpirt... Sa vjet ka që s’kemi qënë?
Vetëm Ariela ia dinte shqipen ku “s’kemi qënë” kish kuptimin “s’jemi parë, s’kemi jetuar, por vegjetuar”. Vetëm ajo mund të thoshte me saktësi sa vite kishin rrjedhur më kot, ose kishin rrjedhur me shpejtësinë mëse të natyrshme, ndonëse shpesh të padurueshme, të blozës që bëhet diamant. Në tryezën ku pikëllimi femëror, pijet, shakatë e vrazhda të qënieve që s’di ose s’ka kohë t’i dashurojë vdekshëm ndokush mezi frymëtonin atë gazmend të zbehtë, sa për forcë zakoni, malli u bë zot. Malli për fëmininë, për dritëzat, për trandjet dhe lojnat vdekje-jetë që të bindin se vetëm një jetë kemi në këtë botë. Malli dehës për të qënë qoftë edhe një herë, qoftë edhe rrejshëm, në ëndërr-zhgjëndërr a avuj pijesh, si dikur. E ç’ishin fundja dhjetë vjet nga këta ballkanikët?! Vdisje kur prisje dikë, vdisje kur s’prisje njeri. Vdisje kur prisje diçka, vdisje kur s’prisje më asgjë. Qau kush u mund e kush fitoi u shua, pat vajtuar latini. Të paktën Ariela kish pritur të lindurin e të rriturin për dashuri, aq të këndshmin e befasuesin Gined Enkelana, e as që pranonte dot se ai kishte, në fakt, një emër tjetër. Kështu e kemi ne të paurët, tha ai duke treguar me kokë nga deti. Rritemi duke pandehur se s’kemi vdekur nga dashuria e përkorë, ose menjëherë pas saj. Apo jo? Shoqet e dëgjonin si t’u flitkej një bust. Kur mbi sallë ndërkryhej ndonjë tufë melodish nga ato që u ngjasojnë kuçedrave tek shkërmoqin shkarpa e gurë, shoqet ngriheshin në vallzim dhe i linin vetëm. Ai ia afronte buzët tek veshi i majtë dhe i thoshte vetëm “Të kam shpirt”. Fryma hynte në kokën e saj, shndërrohej në lëng, në nektar nga ai që ia kalon edhe heroinës, dhe mjaftoi një gjysmë ore që Ariela të kuptonte se kish rënë-në(!) një orgazmë të shumëfishtë. Mbetej edhe pak derisa kambanat e atij viti me shenjë të rinoheshin dhe kushedi ç’mbarësi i priste pas një mesnate që i gjente bashkë në shtrat. Se meqë Partia s’na la të ndërtuar ndonjë urë këtu afër, qeshi ai, jemi të detyruar ta gdhijmë në ndonjë dhomë. S’kish ndryshuar fare: i bluante gjërat me të njëjtën (për)qeshje të pafajshme e të pamëshirshme prej fëmije. Partia qe shtuar e shumuar, qe bëri partira, por ai nuk qe më këtu qysh kur greva e studentëve rrëzoi qeverinë. Ia tregoi me hollësi ditënatën kur vendi dukej sikur po dilte nga skëterra, duke u kallur dehshëm në pafundin e së njëjtës skëterrë. Pafundi mbështetej në moshën mesatare të njerëzve, që shpesh nuk i kalonte të shtatëdhjetat. S’erdhi liria, o të gjorë, pat rënkuar atëhere; vetëm u zmadhua burgu. Se kur s’ke paqe në shpirt dhe s’e ke trupin nën zgjedhë, s’vjen liria, po zmadhohet burgu. E ai nuk qe lindur të kalbej burgjeve. Thjesht ra në gjunjë para ikonës dhe Portretit në Enkelanë dhe shqiptoi jo si me gjuhë, por si me lotë: “Po kthehem në anën tjetër. S’ka më Gined Enkelana. E mbylla. Mos më kërkoni më, ose më kërkoni ku të doni: në Romë, në Stokholm, në Athinë, në Bukuresht, në La Valetta, në Jerusalem, por këtu s’jam. Ose në varreza. Po, më mirë në varreza. Në fakt, si t’ua shpjegoj unë juve këtë gjë kaq të thjeshtë që jam e s’jam këtu ashtu siç s’jua kap truri?! Juve s’ju mungon ky shpjegim, siç s’ju mungoj as unë, prandaj jemi baraz”.
- Po pse nuk ike jashtë? - e pyeti Ariela.
- Ku jashtë? - u habit ai. Pse të ikja jashtë?! Unë këtu kam vuajtur vetëm nga e për dashurinë.
Pat mbaruar studimet me nota të shkëlqyera dhe kish shmangur ata gjashtë muaj mëse të varfër ushtrie, kur secili duhej të vinte në kazermë me bukë nga shtëpia. Për fat, njëri nga dy oficerët e përmbysjes së xhipit i pat shpëtuar hanxharit të kryexhelatit dhe ia kish falur. Përveç një dhurate të majme, Gined Enkelana i pat shpënë si argument Portretin e skalitur nga Foto Grafi, duke i thënë: “Po a mund të bëjë ushtri një djalë që vuan qysh nga fëminia nga kjo sëmundje e paemër, mo xhaxhi Guri?”. Ç’sëmundje, qe kurreshtur oficeri, qё quhej Kahreman, por qё emri Guri i rrinte mё mirё se ylli i kuq me pesё cepa. Të tëra sëmundjet kanë nga një emër, ashtu siç ka marksizëm-leninizmi. Mund ta pagëzojmë trompetizëm, kish qeshur Ginedi. Ja, duket sheshit se ky fëmijë i ka fryrë trompetës, ose sëmundja e ka përdorur në vend të trompetës, aq sa duket si lëmsh dritash, hijesh, eshtrash e xixash shprese. Ose kemi të bëjmë me portretin e një fëmije që vdiq në kohën e duhur dhe ma la mua trashëgim pjesën tjetër të fatit. Vere atë të shkretë firmë dhe lermë të jetoj për hir të tij, se jemi dhjerë në brekë në të njëtin zgrip vdekjeje. Apo jo? Mbarimi aq i shpejtë i ushtrisë i kish shtënë në qënie tmerrin e të ndenjurit kot, sidomos kur nuk qe i dashuruar. Mirpo kotësia qënkej cit me ide dhe ai kish hapur lajmin se mbron viktimat e dashurisë. E kish hapur lajmin me gojë, fillimisht përmes fqinjit Merre Me Mend, derisa qenë fanitur klientët e parë. Goditjet që jepte dashuria në këtë botë s’kish penë t’i shkruante, zemër t’i qëmtonte e libër t’i ndrydhte brenda. Ishte i njëjti dallim si mes vdekjes së një personazhi në një roman dashurie dhe vdekjes së një njeriu në një jetë të dëshpëruar. Nuk qe fejuar, nuk qe martuar, – se bashkëshorja ishte dashnorja e të skamurit, kurse unë jam i krimbur në flori, – nuk kish lënë kënd me barrë, me përjashtim të saj ndoshta, menjëherë pas Urës. Jo? Mëkat. I kisha zgjedhur emrin Enkelani i I-rë i Qytetit të Luleve. Sigurisht që nuk ishim nga ata që pjellin mbretër, por ndonjë princ të vogël dashurie mund ta kishim bërë. As im atë, kur unë s’isha veçse pak më i madh se fallusi i tij, nuk e dinte ç’princ po u shtohet këtyre trojeve. Dhe qeshte me gjithë shpirt, dhe e përunjte shpirtin e tij me hijeshi e pa kurrfarë stepjeje, sepse nuk i pat munguar asgjë, nuk i mungonte asgjë, nuk vuante nga tjetër sëmundje veç asaj të Portretit, dhe lumturitë kishin rrjedhur varg në jetën e tij, saqë çdokush mund ta padiste me të drejtë si zemërgur / -zi / shpirtkazmë etj, dhe nga ana tjetër kish humbur aftësinë t’ia shprehte mirënjohjen gjer edhe Qiellit – e mbase ajo mangësi ia shtronte vazhdimisht udhën me dafina. Por kishte pasur edhe ai dështimet e veta, si p.sh. ai udhëtimi drejt çmendinës që ruante Shoko Gjoba, shoku i babi-Kufitarit. Epo ç’të të bëj, kish qeshur Ariela. Po t’ia kishe vënë asaj emrin Ariela, ose mua emrin e saj, gjërat do të kishin rrjedhur krejt ndryshe. Taksirat, i qe gjegjur ai. Secili paguan emrat që ve, dhe, me thënë të drejtën, nga një çok ballit nuk më prish punë.
- Po ju nuk do vallzoni fare, mi? - qe ngjallur njëra nga lëneshat. Zbavituni, mi, se nji jetë kemi.
- Jetë jallane, - qeshi ai. Jetë ku je si qeni i lidhur për trungu. Po erdhe vërdallë shumë, të shkurtohet litari. Po lehe vetëm në një drejtim, të shkurtohet jeta. Hë, se mos harroj: e dini ç’ka ndodhur kur një femër e ka shkelur makina?
- Mbetet e vé, - qeshi Ariela.
- Jo, - tha ai. Zinxhiri ka qënë tepër i gjatë.
U gajasën së qeshuri vetëm kur e kuptuan. U ngritën të vallzonin dhe u fshehën pas trupave të panjohur, në cepin lindor të sallës, andej nga duhej të bujtte Viti i Ri. Muzika qe e lehtë, dalë dhimbshëm nga shpirti i ndonjë binjaku të Gined Enkelanës, por ai nuk e dëgjonte, se kish muzikën e vet. Mjafton të më bjerë era ti, i pëshpëriti me gjithë mend, dhe bjenë brenda meje të tëra kambanat e mbrame, se të gjitha kanë fund, gjer edhe ky vallzim, kjo aromë, ky kurm që më lebetit, gjer edhe njësimi me ty në krevat, o, Perëndi. Asaj i merreshin mendtë nga tepria e nektarit. Nuk qe zvetënuar fare, mbase strucat e bekonin në heshtje, me gjuhën e tyre dhe me sytë që i kishin më të mëdhenj se trutë. Kishte pamjen e femrave të zgjedhura, të cilat mërzia dhe dashuria e drynur në fshehtësi i bën të duken thatime, fatakeqe, nën çdo lloj veshjesh, e që kur zhvishen zbulojnë ca forma të forta e të epshme, me të cilat duhet luftuar gjatë, sa më gjatë, e sidomos sa më bukur.
- Puthmë, - iu lut ajo.
- Puthmë, - iu lut ai.
U arratisën të puthur në dhomën treshe që patën rezervuar shoqet dhe ai pati kohë t’iu merrte një dhomë tjetër me telefon. Pastaj mbylli derën, nuk e kyçi, dhe e mori Arielën në krahë. Jemi rritur, mendoi, jemi rregjur, por çmenduria, falë Perëndisë, nuk na ka lënë në baltë. Me këto shkëndija të bekuara të saj do ta shtyjmë amëshimin. Me këtë kurm hyjnor m’u mishërua edhe atje buzë gjolit, pas flluskave të jetëvdekjes e të vdekjejetës. U gjendën lakuriq, përballë, me perden e hënës mbi flokë. Thinjat e tij ende mund të numuroheshin, kurse flokët e saj ishin më të zinj se dikur.
- I ke vënë emër? - qeshi ajo me zë të ulët.
- Hekuran, - tha ai. Ia huazova emrin nga çamçakizi im heroik.
- I shkon për shtat, apo jo?
- Ke dyshime?
S’mund të bënin dashuri pa buzëqeshur. E gjitha notonte në ca dallgë gëzimi fëminor, në një dehje të kulluar, si me ajër Alpesh a ujë të thellë liqeni, dhe ai e shtriu butë mbi çarçafët e vakët, dhe i tregoi ç’punë bindëse pat bërë me Hekuranin kur ai ende quhej AiMiku, Kukulla, Trapi, Qorrlemeja, Bufi, Direku e AshtuMeRadhë. Asnjë mik s’qe më besnik se ai, asnjë kukull nuk qe më e bindur, asnjë trap s’kishte më shumë tru se ai, asnjë qorrleme nuk ngjallte aq keqardhje sa ai, asnjë buf nuk shihte më mirë në terr, asnjë direk nuk e printe me aq siguri varkën e jetës, asnjë “e ashtu me radhë” nuk ishte më gojartë ose memec, sipas rastit, sa Hekurani. Jo rrallë qe tunduar t’i kushtonte ca vargje të tipit “Hekuran, të pastë nëna / Me të rëna e të shtëna / Me të thëna – të pathëna / Solle fat e ngazëllim”... e ke para sysh? S’kishin ndonjë ngut të veçantë. Nisën të çmallen me një mijë e ca gjeste, fjali, fjalë e para-pasthirrma nga ato që s’thuhen e s’shkruhen. Po sikur të... të bëjmë një fëmijë, belbëzoi ajo dikur.
- Fëmijë? - u çmerit ai pa u ndalur. Kjo botë s’ka vend edhe për një fëmijë tjetër, i mjaftoj unë.
Ndjeshmёria e saj qe pёrsosur dhe ai disa herё desh e ndёrpreu puthjen pёr ta pyetur “Tё ka pёrdhunuar njeri, moj shpirt? Kush?”, por e mbajti veten. Mё saktё: puthjet ia morёn para. Nga ana tjetёr, si me çdonjёrёn prej tё dashurave, nuk kurreshtej mё tepёr nga sa mban. E dinte sa mban, i bindur se ai qё kurreshtet tejmase pёr tё mёsuar ndonjё tё fshehtё thelbёsore grash, nuk ishte nё gjendje tё ruante tё fshehta vendimtare burrash. Viti i Ri i gjeti në tryezë, në gjirin e shoqeve, të të panjohurve të veshur si për fund bote, mes qensh, macesh, qirinj që zgjateshin e përdridheshin sikur donin të lëpinin ëndrrat dhe dëshirat e kremtuesve, dhe ai mbajti një fjalim të spikatur rreth lumturisë dhe vuajtjeve të Shpirtit në këtë botë. Më kot e kishe moralin ngritur, kur imorali s’të ngrihej. E tëra i detyrohej rënies së burrnisë, të jetuarit me jetën e tjetrit, spiunllëkut dhe një çbaraspeshe që i ngjante aq fort asaj të tranzicionit. E kishte qëndisur me gjak ai poeti: Në këtë botë që s’ia njeh dot thelbin / Mutrat po qinë sot, në vend të qelbin / Kurse dashnorët e dëshmuar / S’po bëjnë xhap nga mutrat e harbuar... Prandaj pak mençuri, shumë durim dhe ca zemër e gurtë nuk të prishnin kurrë punë. Një djalë i qe lutur t’et t’i mësonte ç’është dashuria. I ati e kish dërguar në një bordell, me 100 dollarë USA në dorë dhe kish pritur. Djali qe kthyer i neveritur. Po pse, mor bab’, kjo paska qenë dashuria?! Po, bir, qe gjegjur ustai. Atë dashurinë tjetër e kemi shpikur ne, që të mos paguajmë. Qeshnin e zgjatnin qyfyret si katër fëmijë që kanë pirë verë buti nëpër kushërinj. Ta bëftë Zoti mbarë, o Gined, e kish bekuar shoqja më e rreshkur. Mos u lodhsh kurrë, se na e hoqe marazin si me dorë. Do të lodhem vetëm kur Hekurani të mos dalë siç hynte e të mos hyjë siç dilte, qeshte ai. Sa për dorën, kjo e zezë e di ç’ka hequr... Çetëza qe përçarë në të gdhirë, dhe çifti qe puthur sërish në dhomë dhe qe puthitur gisht më gisht e buzë më buzë, me Hekuranin si urë e gurtë në mes, pa pasur më kohë për fjalë e fjalime, për hollësi të panevojshme nga jetët e të dyve jashtë jetës së përbashkët, duke u betuar me vete se kjo ishte jeta më e lartё dhe më e përkryer e mundshme, jetë që, mjerisht, nuk zgjaste sa tërë vdekja. Ai e mbylli jetёn pak para se tё gdhihej; nuk duronte qё drita ende e parritur e mёngjesit ta kapte nё shtratin e tjetёrkujt, zhveshur, si gafil para Gjyqit tё Mbramё. Piu njё kafe dhe u kthye andej nga kish ardhur, domethёnё atje ku s’e dinte kush.
- Të kam shpirt... Sa vjet ka që s’kemi qënë?
Vetëm Ariela ia dinte shqipen ku “s’kemi qënë” kish kuptimin “s’jemi parë, s’kemi jetuar, por vegjetuar”. Vetëm ajo mund të thoshte me saktësi sa vite kishin rrjedhur më kot, ose kishin rrjedhur me shpejtësinë mëse të natyrshme, ndonëse shpesh të padurueshme, të blozës që bëhet diamant. Në tryezën ku pikëllimi femëror, pijet, shakatë e vrazhda të qënieve që s’di ose s’ka kohë t’i dashurojë vdekshëm ndokush mezi frymëtonin atë gazmend të zbehtë, sa për forcë zakoni, malli u bë zot. Malli për fëmininë, për dritëzat, për trandjet dhe lojnat vdekje-jetë që të bindin se vetëm një jetë kemi në këtë botë. Malli dehës për të qënë qoftë edhe një herë, qoftë edhe rrejshëm, në ëndërr-zhgjëndërr a avuj pijesh, si dikur. E ç’ishin fundja dhjetë vjet nga këta ballkanikët?! Vdisje kur prisje dikë, vdisje kur s’prisje njeri. Vdisje kur prisje diçka, vdisje kur s’prisje më asgjë. Qau kush u mund e kush fitoi u shua, pat vajtuar latini. Të paktën Ariela kish pritur të lindurin e të rriturin për dashuri, aq të këndshmin e befasuesin Gined Enkelana, e as që pranonte dot se ai kishte, në fakt, një emër tjetër. Kështu e kemi ne të paurët, tha ai duke treguar me kokë nga deti. Rritemi duke pandehur se s’kemi vdekur nga dashuria e përkorë, ose menjëherë pas saj. Apo jo? Shoqet e dëgjonin si t’u flitkej një bust. Kur mbi sallë ndërkryhej ndonjë tufë melodish nga ato që u ngjasojnë kuçedrave tek shkërmoqin shkarpa e gurë, shoqet ngriheshin në vallzim dhe i linin vetëm. Ai ia afronte buzët tek veshi i majtë dhe i thoshte vetëm “Të kam shpirt”. Fryma hynte në kokën e saj, shndërrohej në lëng, në nektar nga ai që ia kalon edhe heroinës, dhe mjaftoi një gjysmë ore që Ariela të kuptonte se kish rënë-në(!) një orgazmë të shumëfishtë. Mbetej edhe pak derisa kambanat e atij viti me shenjë të rinoheshin dhe kushedi ç’mbarësi i priste pas një mesnate që i gjente bashkë në shtrat. Se meqë Partia s’na la të ndërtuar ndonjë urë këtu afër, qeshi ai, jemi të detyruar ta gdhijmë në ndonjë dhomë. S’kish ndryshuar fare: i bluante gjërat me të njëjtën (për)qeshje të pafajshme e të pamëshirshme prej fëmije. Partia qe shtuar e shumuar, qe bëri partira, por ai nuk qe më këtu qysh kur greva e studentëve rrëzoi qeverinë. Ia tregoi me hollësi ditënatën kur vendi dukej sikur po dilte nga skëterra, duke u kallur dehshëm në pafundin e së njëjtës skëterrë. Pafundi mbështetej në moshën mesatare të njerëzve, që shpesh nuk i kalonte të shtatëdhjetat. S’erdhi liria, o të gjorë, pat rënkuar atëhere; vetëm u zmadhua burgu. Se kur s’ke paqe në shpirt dhe s’e ke trupin nën zgjedhë, s’vjen liria, po zmadhohet burgu. E ai nuk qe lindur të kalbej burgjeve. Thjesht ra në gjunjë para ikonës dhe Portretit në Enkelanë dhe shqiptoi jo si me gjuhë, por si me lotë: “Po kthehem në anën tjetër. S’ka më Gined Enkelana. E mbylla. Mos më kërkoni më, ose më kërkoni ku të doni: në Romë, në Stokholm, në Athinë, në Bukuresht, në La Valetta, në Jerusalem, por këtu s’jam. Ose në varreza. Po, më mirë në varreza. Në fakt, si t’ua shpjegoj unë juve këtë gjë kaq të thjeshtë që jam e s’jam këtu ashtu siç s’jua kap truri?! Juve s’ju mungon ky shpjegim, siç s’ju mungoj as unë, prandaj jemi baraz”.
- Po pse nuk ike jashtë? - e pyeti Ariela.
- Ku jashtë? - u habit ai. Pse të ikja jashtë?! Unë këtu kam vuajtur vetëm nga e për dashurinë.
Pat mbaruar studimet me nota të shkëlqyera dhe kish shmangur ata gjashtë muaj mëse të varfër ushtrie, kur secili duhej të vinte në kazermë me bukë nga shtëpia. Për fat, njëri nga dy oficerët e përmbysjes së xhipit i pat shpëtuar hanxharit të kryexhelatit dhe ia kish falur. Përveç një dhurate të majme, Gined Enkelana i pat shpënë si argument Portretin e skalitur nga Foto Grafi, duke i thënë: “Po a mund të bëjë ushtri një djalë që vuan qysh nga fëminia nga kjo sëmundje e paemër, mo xhaxhi Guri?”. Ç’sëmundje, qe kurreshtur oficeri, qё quhej Kahreman, por qё emri Guri i rrinte mё mirё se ylli i kuq me pesё cepa. Të tëra sëmundjet kanë nga një emër, ashtu siç ka marksizëm-leninizmi. Mund ta pagëzojmë trompetizëm, kish qeshur Ginedi. Ja, duket sheshit se ky fëmijë i ka fryrë trompetës, ose sëmundja e ka përdorur në vend të trompetës, aq sa duket si lëmsh dritash, hijesh, eshtrash e xixash shprese. Ose kemi të bëjmë me portretin e një fëmije që vdiq në kohën e duhur dhe ma la mua trashëgim pjesën tjetër të fatit. Vere atë të shkretë firmë dhe lermë të jetoj për hir të tij, se jemi dhjerë në brekë në të njëtin zgrip vdekjeje. Apo jo? Mbarimi aq i shpejtë i ushtrisë i kish shtënë në qënie tmerrin e të ndenjurit kot, sidomos kur nuk qe i dashuruar. Mirpo kotësia qënkej cit me ide dhe ai kish hapur lajmin se mbron viktimat e dashurisë. E kish hapur lajmin me gojë, fillimisht përmes fqinjit Merre Me Mend, derisa qenë fanitur klientët e parë. Goditjet që jepte dashuria në këtë botë s’kish penë t’i shkruante, zemër t’i qëmtonte e libër t’i ndrydhte brenda. Ishte i njëjti dallim si mes vdekjes së një personazhi në një roman dashurie dhe vdekjes së një njeriu në një jetë të dëshpëruar. Nuk qe fejuar, nuk qe martuar, – se bashkëshorja ishte dashnorja e të skamurit, kurse unë jam i krimbur në flori, – nuk kish lënë kënd me barrë, me përjashtim të saj ndoshta, menjëherë pas Urës. Jo? Mëkat. I kisha zgjedhur emrin Enkelani i I-rë i Qytetit të Luleve. Sigurisht që nuk ishim nga ata që pjellin mbretër, por ndonjë princ të vogël dashurie mund ta kishim bërë. As im atë, kur unë s’isha veçse pak më i madh se fallusi i tij, nuk e dinte ç’princ po u shtohet këtyre trojeve. Dhe qeshte me gjithë shpirt, dhe e përunjte shpirtin e tij me hijeshi e pa kurrfarë stepjeje, sepse nuk i pat munguar asgjë, nuk i mungonte asgjë, nuk vuante nga tjetër sëmundje veç asaj të Portretit, dhe lumturitë kishin rrjedhur varg në jetën e tij, saqë çdokush mund ta padiste me të drejtë si zemërgur / -zi / shpirtkazmë etj, dhe nga ana tjetër kish humbur aftësinë t’ia shprehte mirënjohjen gjer edhe Qiellit – e mbase ajo mangësi ia shtronte vazhdimisht udhën me dafina. Por kishte pasur edhe ai dështimet e veta, si p.sh. ai udhëtimi drejt çmendinës që ruante Shoko Gjoba, shoku i babi-Kufitarit. Epo ç’të të bëj, kish qeshur Ariela. Po t’ia kishe vënë asaj emrin Ariela, ose mua emrin e saj, gjërat do të kishin rrjedhur krejt ndryshe. Taksirat, i qe gjegjur ai. Secili paguan emrat që ve, dhe, me thënë të drejtën, nga një çok ballit nuk më prish punë.
- Po ju nuk do vallzoni fare, mi? - qe ngjallur njëra nga lëneshat. Zbavituni, mi, se nji jetë kemi.
- Jetë jallane, - qeshi ai. Jetë ku je si qeni i lidhur për trungu. Po erdhe vërdallë shumë, të shkurtohet litari. Po lehe vetëm në një drejtim, të shkurtohet jeta. Hë, se mos harroj: e dini ç’ka ndodhur kur një femër e ka shkelur makina?
- Mbetet e vé, - qeshi Ariela.
- Jo, - tha ai. Zinxhiri ka qënë tepër i gjatë.
U gajasën së qeshuri vetëm kur e kuptuan. U ngritën të vallzonin dhe u fshehën pas trupave të panjohur, në cepin lindor të sallës, andej nga duhej të bujtte Viti i Ri. Muzika qe e lehtë, dalë dhimbshëm nga shpirti i ndonjë binjaku të Gined Enkelanës, por ai nuk e dëgjonte, se kish muzikën e vet. Mjafton të më bjerë era ti, i pëshpëriti me gjithë mend, dhe bjenë brenda meje të tëra kambanat e mbrame, se të gjitha kanë fund, gjer edhe ky vallzim, kjo aromë, ky kurm që më lebetit, gjer edhe njësimi me ty në krevat, o, Perëndi. Asaj i merreshin mendtë nga tepria e nektarit. Nuk qe zvetënuar fare, mbase strucat e bekonin në heshtje, me gjuhën e tyre dhe me sytë që i kishin më të mëdhenj se trutë. Kishte pamjen e femrave të zgjedhura, të cilat mërzia dhe dashuria e drynur në fshehtësi i bën të duken thatime, fatakeqe, nën çdo lloj veshjesh, e që kur zhvishen zbulojnë ca forma të forta e të epshme, me të cilat duhet luftuar gjatë, sa më gjatë, e sidomos sa më bukur.
- Puthmë, - iu lut ajo.
- Puthmë, - iu lut ai.
U arratisën të puthur në dhomën treshe që patën rezervuar shoqet dhe ai pati kohë t’iu merrte një dhomë tjetër me telefon. Pastaj mbylli derën, nuk e kyçi, dhe e mori Arielën në krahë. Jemi rritur, mendoi, jemi rregjur, por çmenduria, falë Perëndisë, nuk na ka lënë në baltë. Me këto shkëndija të bekuara të saj do ta shtyjmë amëshimin. Me këtë kurm hyjnor m’u mishërua edhe atje buzë gjolit, pas flluskave të jetëvdekjes e të vdekjejetës. U gjendën lakuriq, përballë, me perden e hënës mbi flokë. Thinjat e tij ende mund të numuroheshin, kurse flokët e saj ishin më të zinj se dikur.
- I ke vënë emër? - qeshi ajo me zë të ulët.
- Hekuran, - tha ai. Ia huazova emrin nga çamçakizi im heroik.
- I shkon për shtat, apo jo?
- Ke dyshime?
S’mund të bënin dashuri pa buzëqeshur. E gjitha notonte në ca dallgë gëzimi fëminor, në një dehje të kulluar, si me ajër Alpesh a ujë të thellë liqeni, dhe ai e shtriu butë mbi çarçafët e vakët, dhe i tregoi ç’punë bindëse pat bërë me Hekuranin kur ai ende quhej AiMiku, Kukulla, Trapi, Qorrlemeja, Bufi, Direku e AshtuMeRadhë. Asnjë mik s’qe më besnik se ai, asnjë kukull nuk qe më e bindur, asnjë trap s’kishte më shumë tru se ai, asnjë qorrleme nuk ngjallte aq keqardhje sa ai, asnjë buf nuk shihte më mirë në terr, asnjë direk nuk e printe me aq siguri varkën e jetës, asnjë “e ashtu me radhë” nuk ishte më gojartë ose memec, sipas rastit, sa Hekurani. Jo rrallë qe tunduar t’i kushtonte ca vargje të tipit “Hekuran, të pastë nëna / Me të rëna e të shtëna / Me të thëna – të pathëna / Solle fat e ngazëllim”... e ke para sysh? S’kishin ndonjë ngut të veçantë. Nisën të çmallen me një mijë e ca gjeste, fjali, fjalë e para-pasthirrma nga ato që s’thuhen e s’shkruhen. Po sikur të... të bëjmë një fëmijë, belbëzoi ajo dikur.
- Fëmijë? - u çmerit ai pa u ndalur. Kjo botë s’ka vend edhe për një fëmijë tjetër, i mjaftoj unë.
Ndjeshmёria e saj qe pёrsosur dhe ai disa herё desh e ndёrpreu puthjen pёr ta pyetur “Tё ka pёrdhunuar njeri, moj shpirt? Kush?”, por e mbajti veten. Mё saktё: puthjet ia morёn para. Nga ana tjetёr, si me çdonjёrёn prej tё dashurave, nuk kurreshtej mё tepёr nga sa mban. E dinte sa mban, i bindur se ai qё kurreshtet tejmase pёr tё mёsuar ndonjё tё fshehtё thelbёsore grash, nuk ishte nё gjendje tё ruante tё fshehta vendimtare burrash. Viti i Ri i gjeti në tryezë, në gjirin e shoqeve, të të panjohurve të veshur si për fund bote, mes qensh, macesh, qirinj që zgjateshin e përdridheshin sikur donin të lëpinin ëndrrat dhe dëshirat e kremtuesve, dhe ai mbajti një fjalim të spikatur rreth lumturisë dhe vuajtjeve të Shpirtit në këtë botë. Më kot e kishe moralin ngritur, kur imorali s’të ngrihej. E tëra i detyrohej rënies së burrnisë, të jetuarit me jetën e tjetrit, spiunllëkut dhe një çbaraspeshe që i ngjante aq fort asaj të tranzicionit. E kishte qëndisur me gjak ai poeti: Në këtë botë që s’ia njeh dot thelbin / Mutrat po qinë sot, në vend të qelbin / Kurse dashnorët e dëshmuar / S’po bëjnë xhap nga mutrat e harbuar... Prandaj pak mençuri, shumë durim dhe ca zemër e gurtë nuk të prishnin kurrë punë. Një djalë i qe lutur t’et t’i mësonte ç’është dashuria. I ati e kish dërguar në një bordell, me 100 dollarë USA në dorë dhe kish pritur. Djali qe kthyer i neveritur. Po pse, mor bab’, kjo paska qenë dashuria?! Po, bir, qe gjegjur ustai. Atë dashurinë tjetër e kemi shpikur ne, që të mos paguajmë. Qeshnin e zgjatnin qyfyret si katër fëmijë që kanë pirë verë buti nëpër kushërinj. Ta bëftë Zoti mbarë, o Gined, e kish bekuar shoqja më e rreshkur. Mos u lodhsh kurrë, se na e hoqe marazin si me dorë. Do të lodhem vetëm kur Hekurani të mos dalë siç hynte e të mos hyjë siç dilte, qeshte ai. Sa për dorën, kjo e zezë e di ç’ka hequr... Çetëza qe përçarë në të gdhirë, dhe çifti qe puthur sërish në dhomë dhe qe puthitur gisht më gisht e buzë më buzë, me Hekuranin si urë e gurtë në mes, pa pasur më kohë për fjalë e fjalime, për hollësi të panevojshme nga jetët e të dyve jashtë jetës së përbashkët, duke u betuar me vete se kjo ishte jeta më e lartё dhe më e përkryer e mundshme, jetë që, mjerisht, nuk zgjaste sa tërë vdekja. Ai e mbylli jetёn pak para se tё gdhihej; nuk duronte qё drita ende e parritur e mёngjesit ta kapte nё shtratin e tjetёrkujt, zhveshur, si gafil para Gjyqit tё Mbramё. Piu njё kafe dhe u kthye andej nga kish ardhur, domethёnё atje ku s’e dinte kush.
Fragment nga: Ardian-Christian Kyçyku, Ki$land - roman me fëmini, Librarium Haemus, (Kapitulli XIX.) Tiranë-Bukuresht, 2014. Shkruar në janar 1992 dhe riparë në gusht-tetor 2007 në Bukuresht. Ballina: KÜdesign