Ia
kishin vënë emrin pareidolia. Tërthorazi,
mbase nga stepja se mos fyhej ndokush, trajtohej si mangësi, jo sëmundje, ose
si dalje e natyrshme nga struktura
klasike e përftimit të botës. Më qe zgjuar javën e parë të shpërnguljes nga
Poradeci: në çdo cep rrugice tiranase, në oborrin e shkollës, nëpër korridore,
klube, parqe, rreth Sahatit, në Bibliotekën Kombëtare, nëpër kinema shihja poradecarë, shumica pleq e plaka,
që sikur faniteshin për të ma lehtësuar sadopak dhimbjen e mërgimit. Nuk më përshëndesnin, bënin sikur s’më kishin parë kurrë.
Tiparet dallues fshiheshin pak para se të bindesha që fytyrat e tyre u përkasin
njerëzve të panjohur dhe se isha në jerm, i ograisur nga dëshpërimi. Por
sidomos zogjtë ishin dhe mbetën pó
ata: pëllumbat e Tiranës, sgalemët e Bukureshtit, dallëndyshet e Splitit. Ndërsa
nën njërën nga portat që çonin drejt Agora-s (ku turistët mund të shihnin
Katedralen, Sfinksin, luanët, shenjtorët, dasmorët, dhe të zbrisnin në qilaret
e Dioklecianit, të hanin Mëngjesin e
perandorit apo të pinin diçka), ma preu rrugën një buf.
Fjala buf u hap si flluskë mes zhaurimës shumëgjuhëshe.
Sjellë
nga larg, lidhur me një zinxhir vezullues, me pendët e rralluara e të ngjethura
mbase ngaqë nuk shihte ditën, bufi mund të ledhatohej, ose thjesht të bënte
fotografi me cilindo që ndihmonte artin
dhe kafshët me 5 euro.
- Ky
do jetë?! - pyeta veten.
Dyzet
e ca vjet më parë vigjëlonte si kufitar sypatrembur mbi shtyllën prej druri të
mëhallës, mes telave të korrentit, mollëve italiane dhe llampës së rrugicës. Nuk
i trembej syri ngaqë nuk shihte ditën. Prapë nuk sheh ditën, i ngrati, mendova.
Ishim përpjekur aq herë ta rrëzonim nga shtylla me llastika, por asnjë gur nuk
e zinte. Në gjimnaz më kish ardhur të villja gjak nga ndohti ndaj vetes dhe nga
pamundësia për të besuar se, si fëmijë, pata qenë në gjendje të qëlloja aq herë
me llastika një të verbër, pavarësisht se ishte zog. Po pakashumë kështu ka
qenë edhe Homeri, more, i isha hakërryer vetes. Nuk shihte ditën e rrezik
shkruante natën. Në mend e mbi pllaka guri, ose nëpër mure, jo në letër. Bufi duhej ta kish titulluar
Baudelaire-i poezinë e famshme, jo Albatrosi.
- Gëzohem
që të rishoh a që prapë s’më sheh, - i buzëqesha pa zë. Vite më parë, kur shtrëngoje
qepallën e njërit sy dhe ndalje frymëmarrjen për të marrë më mirë nishan,
shihje dy bufër. Duhej të qëlloje mes të dyve, që të vrisje bufin e vetëm. Por
siduket një pjesë e verbimit të bufërve na përcillej fshehtas dhe të gjithë gurët
e llastikave fluturonin qorrazi.
-
Verbimi të mbron(te), mjeshtër.
Në
mendësinë rumune, bufi nuk është qënie e përhumbur, por mishërim i mençurisë. Siduket
detyrohej të punonte me orë të tëra në
shesh për të mençuruar turistët.
Nuk
munda të mos e fotografoja: ishte pó ai buf fëminie; gëzohesha që as fëmijë të
tjerë nuk e kishin vrarë me llastika. Ishim të dy në mërgim, më të moshuar e
ndoshta më pak gjallë, por po aq të verbër ditën e të frymëzuar natën, ndonëse
jetonim në dy botë të ndryshme. Bëra një pyetje të dyfishtë:
- Cili
është i huaji: ti që sheh, apo ai që nuk sheh?
- I
huaj është ai që synon të vrasë, - u gjegj ai (nuk di cili).
Të nesërmen,
pó atë buf e zëvendësoi një gjarpër,
që u mbështoll e rrëshqiti rreth qafash, belesh, kofshësh e krahësh të panumërt.
Kureshtarët i ndruheshin më tepër bufit sesa gjarpërit. Pronari ia hapte heraherës
gojën dhe u tregonte turistëve vrimat e nofullave, nga ku qenë shkulur dhëmbët
helmatisës.
Sa
mund ta ndihmojnë artin ledhatimet ndaj një artisti pa helm?
(...)