Loja e fjalëve dhe e gjërave / Nga romani "Mortët"

Para se të mbështillej me çarçaf, piu disa gllënjka nga gota e komodinës. Lëngu sikur i rrodhi nëpër rremba. Ndofta uji qe shndërruar tashmë në hashash. Sheh uji ujin e bëhet hashash, mendoi. Përndryshe: pse gjërat dukeshin si në ato orët kur shikimi i njerëzve dobësohej, ndërsa ai i bufërve forcohej?! Kaq e thellë të ishte lidhja jonë me racën e bufërve, sa këmbenim dritë shikimi?!

Kuja e erës i ravijëzoi në kujtesë, me dy-tri njolla të vakëta, fytyrën e ligur, me atë lëkurë ngjyrë pluhuri, të Viron Tobës, rrethuar nga sy vetullpaqethur bufërish. Sy, sy, syyy, fishkëlleu me vete. Shpesh Viron Toba ankohej se s’i punonin mirë sytë, megjithatë, pa rënë në sy, ua bënte oreçast me sy grave të botës, ndërsa Lola Mortit ia shkelte syrin në një mënyrë të posaçme, pavarësisht se të njohurve u thoshte se ajo, me krenarinë e saj dhe me qëndrimin e paepur, i vriste sytë. Ngaqë ia pat vënë syrin me kohë dhe ngaqë ish zvarritur qençe për ta shtënë në dorë, ai gati e përpinte me sy; ndonjëherë, kur ajo, sa çel e mbyll sytë, ia shkelte syrin si me shpoti ndonjë rioshi, të cilin Toba e kishte halë në sy, ai hiqej sikur s’i trembej syri. Por ngaqë nuk e kishte (akoma) krejt të vetën Lola Mortin dhe ngaqë rivalët nuk ia mbushnin syrin, mbyllte njërin sy, të paktën sa për sy të botës, dhe sillej sikur s’ia kish zënë syri tradhtitë e sajuara të asaj që betohej se e donte sa sytë e ballit. Pa i thënë as hap sytë, as hiqmu sysh, Toba vazhdonte ta kish me sy të mirë dhe dukej se, sa i përket dashurisë së tyre, e kish vënë festen mbi sy.

Syyy, sy, sy, fishkëlleu prapë. Pati një si trallisje përfund barkut. Kish dëgjuar se njerëzit e dalë bote binin në njëfarë jermi shpirtëror, pas të cilit ruanin nga jeta e tyre e mëparshme vetëm ngjarjet e këndshme, si edhe një listë të përciptë, pa fryrje-shfryrje rrembash, të vuajtjeve. Pat pasur edhe ajo ditë të këndshme, madje të lumtura, por asnjëra nuk i kujtohej ashtu siç do të kish dashur ta rijetonte qoftë edhe në copëza. Mbante mend hollësira pa fund, por nuk e gjente veten mes tyre, as si pronare, as si skllave të tyre, a thua se qe tymi i pakrehur a shpirti i dalë nga një damixhane, ku damixhane ishte jeta e dikurshme.